Μόνοι τους -για μία ακόμη φορά στην πρόσφατη ιστορία τους- οι πληθυσμοί της αυτόνομης περιοχής της Ροζάβα, στη βορειοανατολική Συρία, ετοιμάζονται να αγωνιστούν έναντι του κορονοϊού. Όπλα τους η αλληλεγγύη και η αυτοοργάνωση.
Η σιωπή των όπλων, από την πρόσφατη εκεχειρία που κήρυξε πριν από δύο εικοσιτετράωρα ο Δημοκρατικός Στρατός της Συρίας, είναι ακόμη περισσότερο εκκωφαντική στα δύο καντόνια της Ροζάβα, καθώς ο λόγος κήρυξής της -η ανησυχία για επέκταση του κορονοϊού στις αυτόνομες περιοχές- έχει κλείσει τους πάντες στα σπίτια τους.
Μπορεί ο ΟΗΕ να χαιρέτισε την απόφαση του SDF για εκεχειρία προκειμένου να επικεντρωθεί στην καταπολέμηση της νόσου και να κάλεσε και τις άλλες αντιμαχόμενες πλευρές στη Συρία να πράξουν το ίδιο, ωστόσο ελάχιστα μπορεί να κάνει για να συνδράμει το περίπου 1,5 εκατομμύριο κατοίκους της Ροζάβα στον “πόλεμο” κατά του Covid-19.
Υγειονομική βόμβα
Στις περιοχές όπου η πλειοψηφία είναι Κούρδοι, οι αυτοδιοικητικές αρχές είχαν όλο το προηγούμενο διάστημα σημάνει συναγερμό. Τα πρώτα μέτρα είχαν ληφθεί από τις 26 Φεβρουαρίου, τα σχολεία είχαν κλείσει στις 16 Μαρτίου, ενώ από τις 23 του μήνα έχει εφαρμοστεί lockdown. Η κατάσταση όμως χαρακτηρίζεται εκρηκτική λόγω των ελλιπών υποδομών στον τομέα υγείας και της ιδιότυπης απομόνωσης στην οποία βρίσκεται η Ροζάβα, εξαιτίας του εμπάργκο που έχουν επιβάλει η Τουρκία, η Δαμασκός και ο ΟΗΕ. Η Ρωσία ανάγκασε το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ να κλείσει το συνοριακό πέρασμα Yaroubiyeh, από το οποίο διερχόταν τουλάχιστον το 40% της ιατροφαρμακευτικής βοήθειας του ΟΗΕ για τους περίπου 1,4 εκατομμύρια ανθρώπους που ζουν στη βορειοανατολική Συρία, συν περίπου 70.000-100.000 που ζουν σε καμπ προσφύγων.
Η περιοχή της βορειοανατολικής Συρίας θα μπορούσε να αναχθεί σε μία από τις σοβαρότερες εστίες στον κόσμο, προειδοποιεί η Διεθνής Επιτροπή Διάσωσης (IRC). Μετά από εννέα χρόνια πολέμου οι υποδομές υγείας στο σύνολο της Συρίας είναι κατεστραμμένες και ιδιαίτερα στα βορειανατολικά της χώρας. Χαρακτηριστικά αναφερόταν ότι χρειάζεται τουλάχιστον μία εβδομάδα για να βγουν τα αποτελέσματα των ελέγχων που διενεργούνται αυτή τη στιγμή στο Καμισλό ή στο Κομπάνι, αφού τα δείγματα πρέπει να φτάσουν στα εργαστήρια της Δαμασκού και να επιστρέψουν οι απαντήσεις. Αυτός ο πολύτιμος χρόνος είναι όμως κρίσιμος για την επέκταση της νόσου.
Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι: Στη βορειοανατολική Συρία, από τα 16 νοσοκομεία μόνο το ένα είναι πλήρως εξοπλισμένο και υπάρχουν μόλις 28 κρεβάτια στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας των συνολικά τριών νοσοκομείων που έχουν τεθεί σε επιφυλακή – με τα δύο όπως σημειώθηκε να υπολειτουργούν. Αλλά και η φαρμακευτική φροντίδα είναι επίσης ελλιπής και η δυνατότητα προμήθειας εξοπλισμού και φαρμάκων σχεδόν αδύνατη.
Όπως σημειώνει ο Misty Buswell, διευθυντής Περιφερειακής Πολιτικής και Προστασίας για το IRC στη Μέση Ανατολή: “Δεδομένου ότι τα Ηνωμένα Έθνη δεν είναι πλέον σε θέση να παρέχουν ιατρική βοήθεια από τα σύνορα, η ικανότητα πολλών ανθρωπιστικών οργανώσεων να ανταποκριθούν στις ανάγκες υγειονομικής περίθαλψης εκείνων που βρίσκονται στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και που ξεπερνούν τις 70.000 είναι εξαιρετικά περιορισμένες”.
“Σας παρακαλώ, βοηθήστε μας…”
Οι λαοί της περιοχής λοιπόν έχουν αφεθεί να αντιμετωπίσουν μόνοι τους το τσουνάμι του κορονοϊού, όπως μόνοι τους πριν από πέντε χρόνια αντιμετώπισαν με λιανοτούφεκα τον ISIS. Αυτή τη φορά όμως ο φόβος έχει παγώσει όσους παρακολουθούν τις εξελίξεις στην περιοχή. Οι κακές συνθήκες διαβίωσης στα καμπ των προσφύγων, το κρύο, η κακή διατροφή και οι ασθένειες καθιστούν τον πληθυσμό ακόμη πιο ευάλωτο σε μια ασθένεια που μπορεί να εξαπλωθεί τόσο γρήγορα, όπως ο Covid-19.
Η κραυγή αγωνίας της γιατρού Zozan Sasi Mistefa είναι ενδεικτική. Μέσω twitter απευθύνει έκκληση βοήθειας προς όποιον μπορεί να βοηθήσει: “Παρακαλώ, βοηθήστε μας… όποιος μπορεί ας μας δώσει πληροφορίες για τα τεστ κορονοϊού… δεν υπάρχουν διαθέσιμα στη Ροζάβα κι αυτό είναι τρομερό και εκφοβιστικό… παρακαλώ βοηθήστε… Ο λαός της Ροζάβα βρίσκεται σε μεγάλο κίνδυνο”.
Αυτοοργάνωση και αλληλεγγύη απέναντι στην πανδημία
Μέσα σε αυτές τις αντίξοες συνθήκες οι Κούρδοι αγωνίζονται με τα μόνα όπλα που έχουν στα χέρια τους: αυτοοργάνωση και αλληλεγγύη. Οι αυτοδιοικητικές αρχές της περιοχής δημιούργησαν ειδικές ομάδες διάσωσης λόγω της πανδημίας του Covid-19, που εργάζονται ασταμάτητα για να αποτρέψουν ή τουλάχιστον να περιορίσουν την εξάπλωση του κορονοϊού.
Με την απαγόρευση στις μετακινήσεις στις 23 Μαρτίου, οι δήμοι οργάνωσαν παράλληλα δομές για την κάλυψη των καθημερινών αναγκών χιλιάδων κατοίκων. Ομάδες πολιτών με καταμερισμό εργασίας διανέμουν πακέτα σε κατοικίες, σύμφωνα με τους καταλόγους που έχουν συντάξει. Επίσης, σε ορισμένα μέρη χώροι έχουν μετατραπεί σε πρωτοβάθμια κέντρα υγείας, ενώ διανέμονται μάσκες και γάντια στους κατοίκους, τα οποία παράγουν κάποια από τα εργαστήρια κλωστοϋφαντουργίας της περιοχής. Τονίζεται μάλιστα ότι σε πρώτο στάδιο έχουν οργανωθεί για την παραγωγή 100.000 μασκών, ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες στα δύο καντόνια Κομπάνε και Τζαζίρε.
Εκτός από την απαγόρευση στις μετακινήσεις, που εφαρμόστηκε με μεγάλη επιτυχία και συνέπεια από τον πληθυσμό την τελευταία βδομάδα (από τις 23 Μαρτίου), η αυτόνομη διοίκηση καλεί τους ανθρώπους να απολυμαίνουν τα σπίτια τους και να περιορίζουν τις επαφές τους. Ωστόσο η διακοπή νερού από την Τουρκία τις τελευταίες ημέρες επιβάρυνε ακόμη περισσότερο την κατάσταση. Μόλις την Πέμπτη το βράδυ και μετά από καταγγελίες από διεθνείς οργανισμούς η Άγκυρα άνοιξε τις στρόφιγγες του αγωγού Allouk, αφού είχε αφήσει για τέσσερις ημέρες τους 400.000 κατοίκους της περιοχής χωρίς πρόσβαση σε νερό.
«Η διακοπή της παροχής νερού κατά τη διάρκεια των τρεχουσών προσπαθειών για τον περιορισμό της εξάπλωσης του κορονοϊού θέτει την υγεία παιδιών και των οικογενειών τους σε απαράδεκτο κίνδυνο», προειδοποιούσε ο Fran Equiza, εκπρόσωπος της UNICEF για τη Συρία.
