Συνέντευξη του Δημήτρη Σφίγγου, αν. γραμματέα του Συλλόγου Μουσικών Βορείου Ελλάδος, στον Κώστα Κατσούρα
Αυξάνεται από συλλόγους, σωματεία εργαζομένων, καλλιτέχνες γνωστούς και άγνωστους, καθώς και από την αντιπολίτευση, η πίεση στην κυβέρνηση σχετικά με τη στάση της προς τους ανθρώπους του πολιτισμού και τους εργαζομένους στον κλάδο. Ο πολιτισμός ήταν από τους πρώτους χώρους που χτυπήθηκαν βάναυσα από την κρίση του κορονοϊού Covid-19, καθώς σχετίζεται άμεσα με το συναθροίζεσθαι, και απ’ ό,τι φαίνεται θα επιστρέψει στη φυσική του κατάσταση μόνο μετά την άρση αυτού του μέτρου, δηλαδή τελευταίος.
Την ώρα που οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο επεξεργάζονται διάφορα σχέδια για τη μετάβαση του πολιτισμού στην ψηφιακή εποχή και καλούνται να πάρουν κρίσιμες αποφάσεις για το μέλλον του, η ελληνική κυβέρνηση έχει ξεχάσει να καλύψει το μεγαλύτερο κομμάτι των εργαζομένων στις τέχνες και τον πολιτισμό. Ηθοποιοί, μουσικοί, τεχνικοί στον χώρο του θεάματος μένουν εκτός βοηθημάτων για πολλούς λόγους, ο κυριότερος από τους οποίους είναι ότι πολύ απλά αναγκάστηκαν να κλείσουν πριν το επίσημο lockdown, πάλι λόγω κυβερνητικών αποφάσεων.
Οι άνθρωποι της τέχνης διαμαρτύρονται. Πριν από τρεις εβδομάδες η ηθοποιός Έλια Βεργανελάκη αναρτά στα κοινωνικά δίκτυα ένα βίντεο με τίτλο: Ο καλλιτέχνης δεν είναι άνθρωπος, ενώ στον ίδιο χρόνο ο Δημήτρης Μυστακίδης τραγουδάει το Ένσημο του Μάρτη και στις 29/4/2020 η Φωτεινή Βελεσιώτου αναρτά χειρόγραφο σημείωμά της, στην προσωπική της σελίδα στο facebook, στο οποίο καταλήγει στο εξής: Μαύρο λοιπόν από σήμερα.
Από την πλευρά της η ομάδα The Bad Poetry Social Club την Πρωτομαγιά γνωστοποιεί με κείμενό της, στη σελίδα της στο facebook, ότι αναβάλει όλες τις κυκλοφορίες και κατεβάζει από τις πλατφόρμες τα ηχογραφημένα βίντεο και ποιήματα για δύο εβδομάδες. Λίγο αργότερα εμφανίζεται το διαδικτυακό κίνημα Support art workers, ενώ σχεδόν ταυτόχρονα εμφανίζονται στους δρόμους της Αθήνας, και κυρίως γύρω από χώρους πολιτισμού, περίεργες κίτρινες κορδέλες που αναγράφουν τη φράση: ART SCRENE CRIME SOON…
Ακολουθεί η συνέντευξη που είχαμε με τον Δημήτρη Σφίγγο, αναπληρωτή γραμματέα του Συλλόγου Μουσικών Βορείου Ελλάδος.
IL: Δημήτρη, ποια είναι η αντιμετώπιση της πολιτείας μέχρι τώρα στους εργαζομένους στον κλάδο του πολιτισμού;
Δ.Σ.: Να σου πω ένα μικρό ιστορικό για να καταλάβεις. Ουσιαστικά εμείς έχουμε ξεκινήσει από τις 11 Μαρτίου, πριν ακόμη να μπουν σε ισχύ τα μέτρα, πριν ακόμα να συμβεί οτιδήποτε. Στείλαμε λοιπόν τότε την πρώτη επιστολή στην κυβέρνηση, γιατί υπήρχε ήδη συζήτηση μεταξύ μας ότι τα πράγματα δεν θα πάνε καλά και εφιστούσαμε την προσοχή λέγοντας ότι ο κλάδος μας θα πληγεί άμεσα και πολύ οδυνηρά. Ουσιαστικά αναφέραμε ότι υπήρχε ήδη μια πτώση στη δουλειά λόγω του ότι ήδη από τις Απόκριες δεν γίνονταν εκδηλώσεις… Στην πορεία, με τα πρώτα μέτρα στις 22 Μαρτίου ανακοινώνεται ότι θα επιδοτηθούν και θα βοηθηθούν όσοι πλήττονται.
Αντιδράσαμε άμεσα με μια δεύτερη επιστολή προς την κυβέρνηση, όπου αναφέρουμε ότι το κρίσιμο διάστημα 1 με 20 Μαρτίου δεν δουλεύαμε, γιατί ο χώρος των μουσικών, των ηθοποιών και άλλων καλλιτεχνικών επαγγελμάτων δεν δουλεύει με συμβάσεις αορίστου χρόνου. Ως γνωστόν, εμείς δουλεύουμε από μια μέρα μέχρι μια σεζόν. Στις 26 Μαρτίου είδαμε το καινούργιο μέτρο και συνειδητοποιήσαμε ότι το σύστημα Εργάνη δεν εμφανίζει καν τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου. Ήταν… η χαριστική βολή. Τότε ξεκινήσαμε να συγκεντρώνουμε υπογραφές, από τον τελευταίο μουσικό μέχρι τον Μίκη Θεοδωράκη. Έχουν υπογράψει οι πάντες. Απάντηση όμως δεν έχουμε πάρει σε καμία από τις επιστολές μας, αν και έχουν γίνει αναφορές στο υπουργείο από το σύνολο της αντιπολίτευσης.
IL: Τι ακριβώς ζητάτε μέσω αυτών των επιστολών;
Δ.Σ.: Εφόσον δεν εμφανίζονται οι συμβάσεις ορισμένου χρόνου, το 70% του καλλιτεχνικού κόσμου μένει εκτός των σχετικών προβλέψεων. Ζητάμε λοιπόν να ενταχθούν και οι συμβάσεις ορισμένου χρόνου, δηλαδή της μίας ή των δύο ημερών. Ζητάμε επίσης στο κρίσιμο διάστημα 1-20 Μαρτίου να προστεθούν επίσης ο Γενάρης και ο Φλεβάρης, γιατί αυτό το διάστημα δεν είναι αντιπροσωπευτικό των ανθρώπων που δουλεύουν, καθώς τότε είχαν ήδη ακυρωθεί δουλειές και δεν δουλέψαμε.
IL: Έτσι, με απλά λόγια, ο κλάδος του πολιτισμού άρχισε να κλείνει πριν το επίσημο lockdown της κυβέρνησης;
Δ.Σ.: Έχουμε κλείσει από τέλη Φλεβάρη, αφού απαγορεύτηκε να γίνουν οι εκδηλώσεις της Αποκριάς. Αυτό σημαίνει ότι δεν δούλεψε κανένας μουσικός.
IL: Και δεν συμπεριλαμβάνεστε στα μέτρα…
Δ.Σ.: Ο κλάδος τυπικά συμπεριλαμβάνεται, αλλά με όλα αυτά καλύπτεται μόνο ένα 30%-35% των ανθρώπων.
IL: Το υπόλοιπο 70%;
Δ.Σ.: Το υπόλοιπο 70% είναι εκτός, κι αυτό αποδεικνύεται και από τη στατιστική έρευνα που κάναμε και τη συγκρίναμε με τα στοιχεία της Εργάνης. Ερώτηση στη Βουλή έκανε και η βουλευτής της ΝΔ Άννα Eυθυμίου και ετοιμάζει και δεύτερη. Είναι εργατολόγος και σε συζητήσεις που έχουμε κάνει μας δίνει απόλυτα δίκιο.
IL: Παρ’ όλα αυτά, υπήρξε κάποια επίσημη αντίδραση από το υπουργείο Πολιτισμού ή από κάποιον υπεύθυνο εκ μέρους της κυβέρνησης;
Δ.Σ.: Όχι! Όσον αφορά την κοινή υπουργική απόφαση της 21ης Απριλίου, εντάσσει μόνο όσους έχουν πάρει το εποχικό επίδομα του 2019, που είναι όσοι είχαν από 50 έως 210 ένσημα το 2018. Μιλάμε όμως για ένσημα μόνο από νυχτερινά μαγαζιά. Ένας μουσικός όμως δεν παίζει αποκλειστικά σε μαγαζιά, μπορεί να έχει κάποια ένσημα από μαγαζιά αλλά και άλλα από μαθήματα… Αυτός ο άνθρωπος λοιπόν δεν επιδοτείται… Επίσης μ’ αυτόν τον τρόπο εξαιρούνται όσοι έχουν ξεκινήσει δουλειά από το τέλος του 2018. Έτσι, αν είχες 40 ένσημα το 2018 ή αν εργαζόσουν το 2019, δεν μετράει… Μένει εκτός λοιπόν ένας μεγάλος αριθμός εργαζομένων, χωρίς να υπολογίζουμε το ποσοστό της μαύρης εργασίας στον κλάδο των μουσικών. Εδώ έχουμε και μια ευθύνη των εργαζομένων βεβαίως… αλλά δεν είναι μαύρη εργασία που κρύβει φοροδιαφυγή εκατομμυρίων. Πάει κάποιος να πάρει ένα μεροκάματο και δεν του κολλάει το ένσημο ο εργοδότης… Υπάρχει βεβαίως και ευθύνη της πολιτείας, ας βγάλει συνεργεία έξω για ελέγχους. Εμείς πάντως δεν ζητάμε να καλυφθούν επιδοματικά αυτοί που έχουν δουλέψει χωρίς ασφάλιση, μιλάμε για νόμιμες συμβάσεις, οι οποίες δεν είναι αορίστου αλλά ορισμένου χρόνου.
IL: Εκτιμάτε λοιπόν πως ο κλάδος των μουσικών έχει υψηλά ποσοστά ανασφάλιστων εργαζομένων;
Δ.Σ.: Δεν μπορώ να απαντήσω σ’ αυτό γιατί είμαι αναρμόδιος. Δεν έχω στοιχεία. Εμείς μιλάμε για τη νόμιμη εργασία, η οποία δεν αναγνωρίζεται… Θα σας παραθέσω ένα τμήμα επιστολής που στείλαμε στις 22 Απριλίου γραμμένο από εργατολόγο: “Ομοίως η ενωσιακού αλλά και εσωτερικού δικαίου διάσταση του ζητήματος που δημιουργεί η επίμαχη ρύθμιση είναι κρίσιμη: Σε ό,τι αφορά τους μουσικούς ορισμένου χρόνου η δυσμενής διάκριση σε βάρος τους είναι κραυγαλέα. Η ίση μεταχείριση μεταξύ συμβάσεων ορισμένου και αορίστου χρόνου σε ό,τι αφορά τη χορήγηση του επιδόματος ειδικού σκοπού είναι βασική υποχρέωση της Πολιτείας από την οδηγία 70/1999 και τα προεδρικά διατάγματα μεταφοράς της στο ελληνικό δίκαιο, το π.δ. 81/2003 και 164/2004. Η κυβέρνηση δεν επιτρέπεται να χρεωθεί με μια τόσο κραυγαλέα παραβίαση του ενωσιακού αλλά και του εσωτερικού δικαίου, που οδηγεί τους μουσικούς σε απόγνωση εν μέσω μεγάλης υγειονομικής και οικονομικής κρίσης, η οποία στερεί από αυτούς τα μέσα στοιχειώδους βιοπορισμού”. Αυτό σημαίνει ότι εμείς θα φτάσουμε μέχρι τα ευρωπαϊκά δικαστήρια. Έχουμε απόλυτο δίκαιο. Γιατί γίνονται διακρίσεις στο εσωτερικό ενός κλάδου σύμφωνα με τον τύπο των συμβάσεων που έχουν κάνει οι άνθρωποί του. Μιλάμε πάντοτε για νόμιμες συμβάσεις που δεν εμφανίζονται στην Εργάνη, δεν μιλάμε ούτε για μαύρα, ούτε για τίποτα! Είναι τραγικοί…
IL: Δημήτρη, εσύ ως καλλιτέχνης και προσωπικά πώς βιώνεις την καραντίνα και πώς πιστεύεις ότι ο πολιτισμός θα συνεχίσει να δημιουργεί υπό αυτές τις συνθήκες;
Δ.Σ.: Να σου πω κάτι; Αυτή την ερώτηση δεν μπορώ να την απαντήσω, γιατί σαράντα μέρες ασχολούμαι με τα συνδικαλιστικά… (γέλια) Δηλαδή σαράντα μέρες είμαι στο τηλέφωνο και στο διαδίκτυο, δεν έχω πιάσει κιθάρα καθόλου! Έπιασα μια μέρα μόνο για ένα σποτάκι (Video) που φτιάξαμε. Έπαιξα πέντε τάστα στην κιθάρα. Αυτό ήταν όλο, τίποτα άλλο…
IL: Ναι… κάποιος πρέπει να ασχοληθεί και μ’ αυτά…
Δ.Σ.: Τη Δευτέρα υπάρχει μια συνάντηση της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Θεάματος Ακροάματος, όπου συμμετέχουμε ως πρωτοβάθμιο σωματείο, με τον γενικό γραμματέα του υπουργείου Πολιτισμού, Νικόλα Γιατρομανωλάκη. Περιμένουμε τη Δευτέρα να γίνει αυτή η συνάντηση, η πρώτη με θεσμικό φορέα, για να δούμε τι αποτελέσματα θα έχει.
IL: Μια τελευταία ερώτηση, δεν ξέρω αν έχεις προλάβει να ασχοληθείς με αυτό το θέμα… Τι ισχύει με τις ψηφιακές πλατφόρμες και τα λεγόμενα κοινωνικά δίκτυα σε σχέση με τον δημιουργό, τα πνευματικά δικαιώματα; Υπάρχουν κάποιες οικονομικές απολαβές για τους δημιουργούς από αυτά;
Δ.Σ.: Είναι πολύ μεγάλο θέμα και ήδη ο σύλλογος έχει κάνει κινήσεις. Συγκεντρώνει στοιχεία για να προχωρήσει σε ερώτηση προς το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας. Πώς γίνονται εν μέσω καραντίνας αυτές οι παραστάσεις; Όχι οι ατομικές, δηλαδή παίρνω την κιθάρα μου και σηκώνω ένα βίντεο στο διαδίκτυο… Αλλά το άλλο είναι προς διερεύνηση, αν οι καλλιτέχνες αυτοί έχουν αμειφθεί και τι συμβάσεις έχουν γίνει…
IL: Σε ευχαριστούμε πολύ! Καλή συνέχεια και καλή δικαίωση στον αγώνα σας!
