Με θλίψη το infolibre πληροφορήθηκε το θάνατο σήμερα του Γιώργου Κολέμπα, με τον οποίο πέρυσι είχαμε πραγματοποιήσει εκδήλωση για το βιβλίο Κοινότητα των Κοινοτήτων. Μέχρι πριν λίγες μέρες μιλούσαμε στις συναντήσεις μας για την προσφάτως συγκροτηθείσα νέα δικτύωση Κοινότητες Αγώνα για την Ελευθερία, στην οποία συμμετέχει η συλλογικότητά του Κίνηση για την αποανάπτυξη και την άμεση δημοκρατία. Μάλιστα συνέβαλε τα μέγιστα στο κείμενο της ιδρυτικής εμφάνισης, με καίριες συνεισφορές, όπως το κείμενο που παραθέτουμε στη συνέχεια.
Ο Γιώργος Κολέμπας, θα είναι πάντα μαζί μας ως ένας άνθρωπος που στη ζωή του, τήρησε όσα πίστευε για μια κοινωνία με αλληλεγγύη, συλλογική ευζωία, δικαιοσύνη, ενσυναίσθηση, ως λειτουργικό κομμάτι του πλανήτη και όχι ως επικυρίαρχος, που θα αποφασίζει τοπικά και ταυτόχρονα παγκόσμια, για την επίτευξη της συλλογικής αυτάρκειας, χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς, μέσα από ουσιαστικές αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες ισότιμης συμμετοχής. Ήταν μια προσωπικότητα που ανέδινε το παράδειγμα του ανθρωπολογικού τύπου της αποανάπτυξης, της τοπικοποίησης, της έμπρακτης αμφισβήτησης και αντίστασης απέναντι στο απάνθρωπο σύστημα που βάζει τα κέρδη πάνω από τις ζωές μας, θέματα με τα οποία ασχολήθηκε ιδιαίτερα, μαζί με άλλες συντρόφισσες και συντρόφους, μέσα από τα βιβλία του, τις δημόσιες παρεμβάσεις του, τις συνεισφορές του σε συζητήσεις, εκδηλώσεις και άλλες συλλογικές δράσεις.
Γεννημένος το 1950 στην Ήπειρο, τέλειωσε Γυμνάσιο-Λύκειο στον Πειραιά, σπουδές στα Μαθηματικά στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (1968-1972) με μεταπτυχιακό Aufbaustudium Informatik στο Μόναχο (1974-77). Στο διάστημα 1986-90, που ήταν καθηγητής στο Ελληνικό Γυμνάσιο-Λύκειο Φρανκφούρτης έκανε σπουδές Οικολογίας στο πανεπιστήμιο Φραγκφούρτης.
Εργάστηκε ως καθηγητής Μέσης Εκπαίδευσης (1978-2008) με οργάνωση πολλών περιβαλλοντικών προγραμμάτων και συμμετοχή στα τοπικά κοινωνικά και οικολογικά κινήματα πολιτών. Ταυτόχρονα από το 1990, που εγκαταστάθηκε στο Πήλιο, έγινε και οικο-γεωργός με στόχο την προώθηση και οργάνωση της βιολογικής οικο-παραγωγής στην Ελλάδα και τη διακίνηση των οικολογικών προϊόντων. Από το 2008 ασχολήθηκε, εκτός από τις βιοκαλλιέργειες, και με τη διαμόρφωση του προτάγματος της Τοπικοποίησης, μιας στρατηγικής στα πλαίσια της γενικότερης πρότασης της απο-ανάπτυξης, ως απάντηση στη παγκοσμιοποίηση και ως δυνατότητα μετάβασης σε μια αποκεντρωμένη, επανατοπικοποιημένη, αυτοδιαχειριζόμενη-αμεσοδημοκρατική, οικολογική και αταξική κοινωνία της ισοκατανομής πόρων και εξουσιών.
Έχει εκδώσει το αντίστοιχο βιβλίο: Τοπικοποίηση, από το παγκόσμιο στο τοπικό (Αντιγόνη, 2009), καθώς και το βιβλίο Κοινωνικοποίηση, η διέξοδος από τις συμπληγάδες του κρατισμού και της ιδιωτικοποίησης (Οι Εκδόσεις των Συναδέλφων, 2012) μαζί με τον Βασίλη Γιόκαρη. Με τον Γιάννη Μπίλλα έχει εκδώσει τα βιβλία: Ο ανθρωπολογικός τύπος της αποανάπτυξης- τοπικοποίησης (Οι Εκδόσεις των Συναδέλφων, 2013) και Για την Κοινότητα των Κοινοτήτων (Εκδόσεις των Συναδέλφων, 2019). Στο συλλογικό βιβλίο με τίτλο: Άμεση δημοκρατία τον 21ο αιώνα (Εκδόσεις Νησίδες 2013) έχει συμμετάσχει με το κείμενο: Η οικονομία της μετάβασης προς την άμεση δημοκρατία. Έχει εκδώσει επίσης τα βιβλία με τίτλους: Ο Σύγχρονος Κοινοτισμός (Οι Εκδόσεις των Συναδέλφων, 2015) και Επιστροφή προς τα…μπρος (Εκδόσεις Ταξιδευτής, 2017, ένα αφήγημα βασισμένο σε πραγματική ιστορία. Διαχειριζόταν την ιστοσελίδα topikopoiisi.eu.
ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΟΛΕΜΠΑ:
Για μια Δικτύωση Κοινοτήτων αγώνα και υπεράσπισης της ζωής και των Κοινών
- Ο κόσμος που ζούμε και θέλουμε να αλλάξουμε
Μέχρι τώρα ο παγκοσμιοποιημένος καπιταλισμός υποσχόταν «κοινωνίες ευημερίας και αφθονίας», αποκρύπτοντας τις παράπλευρες απώλειες από τις απειλές που συνόδευαν την παγκοσμιοποίησή του μέχρι τώρα: Υποσιτισμός στον «υπο ανάπτυξη κόσμο», παχυσαρκία στον «αναπτυγμένο» κόσμο και κλιματική αλλαγή για όλον τον πλανήτη.
Τώρα έχουμε επιπλέον και την πανδημία Κόβιτ19, που προστιθέμενη στις προηγούμενες απειλές, δημιουργεί τέτοιες συνθήκες ώστε η παγκόσμια ελίτ και οι κυβερνήσεις της να την εκμεταλλευθούν σαν την «τέλεια καταιγίδα» για να μπορέσουν να εφαρμόσουν τέτοια μέτρα οικονομικής και πολιτικής ατζέντας, τα οποία σε κάθε άλλη περίπτωση θα προκαλούσαν μεγάλη αντίδραση από τους «από κάτω» αυτού του πλανήτη.
Στα παραπάνω έρχεται να προστεθεί και η πολεμική σύγκρουση στην Ευρώπη με θέατρο την Ουκρανία: αυτή θα οξύνει την επερχόμενη επισιτιστική-διατροφική κρίση, αλλά και την ενεργειακή, κρίσεις που είχαν ήδη διαφανεί και πριν τον πόλεμο με αυξήσεις τιμών παντού, αφού και η τροφή και η ενέργεια, από συλλογικά κοινά αγαθά που πρέπει να γίνουν, έχουν μετατραπεί σε χρηματιστηριακά προϊόντα.
Το αποτέλεσμα είναι ότι οι παγκόσμιες τιμές των τροφίμων εκτοξεύονται στα ύψη θέτοντας σε μεγάλο κίνδυνο τη επισιτιστική ασφάλεια των φτωχών όλου του πλανήτη καθώς και των ελλήνων «από κάτω».Παράλληλα, οι τιμές του πετρελαίου, του φυσικού αερίου, ακόμη και των μετάλλων ευρείας χρήσης, αυξάνονται γρήγορα λόγω του πολέμου και προστίθενται στην αυξητική τάση των προϊόντων ευρείας χρήσης που προϋπήρχε λόγω πανδημίας, των περιορισμών στη ναυτιλία, των πρόσφατων ξηρασιών, πλημμυρών, πυρκαγιών και κλιματικής αλλαγής.Ο πληθωρισμός, που έχει ήδη πυροδοτήσει διαδηλώσεις και αναταραχές με βίαιη καταστολή στην Αφρική, θα προκαλέσει την επόμενη περίοδο το ίδιο και στην Ευρώπη και την Ελλάδα.
Και δεν μας φθάνουν όλα τα παραπάνω, έχουμε και το γεγονός ότι το εμπορικό σύστημα διανομής τροφίμων στέλνει το 30% της παραγόμενης τροφής στα σκουπίδια: 1,3 δισ. τόνοι τροφίμων καταλήγουν κάθε χρόνο στα σκουπίδια και τις χωματερές, χωρίς να καταναλωθούν. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα 14 δισ. στρέμματα –δηλαδή το 28% των καλλιεργούμενων εδαφών– να χρησιμοποιούνται για παραγωγή πεταμένης τροφής σε παγκόσμιο επίπεδο. Επίσης έχουμε εξάντληση των αποθεμάτων νερού, που είναι απαραίτητο για την γεωργία: η επιλογή υδροβόρων καλλιεργειών απαίτησαν γεωτρήσεις παντού(πχ. στον κάμπο της Θεσσαλίας μέχρι και 340 μέτρα βάθος), με συνέπεια την υποχώρηση, την υφαλμύρωση ή και τη στέρευσηπηγών και πολύτιμων υδροφόρων οριζόντων.
Το πόσιμο νερό, από κοινωνικό συλλογικό αγαθό έχει μετατραπεί-ιδίως στην Ελλάδα με ιδιωτικοποίηση των εταιρειών ύδρευσης και την εμφιάλωσή του από ιδιωτικές εταιρείες-σε εμπορευματικό και αγοραίο. Σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά και στη χώρα μας οι τοπικές κοινωνίες διεκδικούν και πάλι το νερό σαν ΚΟΙΝΟ συλλογικό αγαθό.
Ο εφοδιασμός του πληθυσμού σε ηλεκτρική ενέργεια επίσης, έχει να κάνει σε ένα μεγάλο βαθμό με την εξασφάλιση ενός κοινού -κοινωνικού -συλλογικού αγαθού, σε αντίθεση με την πρακτική της ιδιωτικοποίησης ισχύος και δικτύων που την μετατρέπουν και την ενέργεια σε εμπορευματικό και αγοραίο, με το να καταναλώνεται μόνο ατομικά μέσω των ιδιοκτητών των συνδέσεων και της πληρωμής των λογαριασμών. Συλλογικό αγαθό με την έννοια ότι και σαν καταναλωτές ηλεκτρικής ενέργειας-και όχι μόνο σαν πολίτες-θα πρέπει να μας απασχολεί το θέμα του τρόπου της παραγωγής, της διανομής και της κατανάλωσής της, γιατί μας αφορά όλους, αφού τις συνέπειες όλοι θα τις υποστούμε. Ακόμα και τώρα που έχει σπάσει το μονοπώλιο της ΔΕΗ στη χώρα και έχουν δημιουργηθεί και άλλες εταιρείες παροχής, ο ανταγωνισμός στα πλαίσια του ιδίου δικτύου δεν οδήγησε σε μείωση τιμών ρεύματος, αντίθετα σχεδόν παντού σε αύξηση και πρόσφατα λόγω της διαμόρφωσης των τιμών στα χρηματιστήρια ενέργειας, δεν υπάρχει ούτε καν αυτός ο ανταγωνισμός των εταιριών. Το αποτέλεσμα θα είναι ότι ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού με χαμηλό εισόδημα δεν θα μπορεί να πληρώνει τους λογαριασμούς και θα έχουν διακοπή της παροχής του.
Κατά τη διάρκεια των πολιτικών των «μνημονίων» διαμορφώθηκε ένα κίνημα αντίστασης στη «διακοπή συνδέσεων» όπου κάποιοι δήμοι βγήκαν μπροστά στηρίζοντας αυτή την πρακτική επανασύνδεσης. Υπήρξε με μια έννοια υπεράσπιση του ενεργειακού εφοδιασμού σαν ΚΟΙΝΟ. Σαν κοινοτικό συλλογικό αγαθό που ανήκει στα ΚΟΙΝΑ. Αυτός θα πρέπει να είναι και ο στόχος μας για τη συνέχεια: υπεράσπιση και δημιουργία συνθηκών για τη διατήρησή του ως ΚΟΙΝΟ!
Ταυτόχρονα όμως θα χρειασθεί να επιδιώξουμε την απελευθέρωση από το σύστημα της κεντρικά διανεμόμενης ενέργειας,μέσα από τον αποκεντρωμένο χαρακτήρα των συστημάτων Ήπιων Μορφών Ενέργειας (χρησιμοποιούμε τον όρο ΗΜΕ αντί του όρου ΑΠΕ που έχει ταυτιστεί με τα μεγάλα βιομηχανικά συστήματα ΒΑΠΕ, όπως δηλαδή είχε διατυπωθεί από το αντιπυρηνικό κίνημα στη δεκαετία του 1970 ).Η ενεργειακή αυτοδυναμία μπορεί να παραχθεί όχι μόνο στα στενά περιθώρια ενός νοικοκυριού, αλλά κυρίως στα πλαίσια ενός δικτύου συλλογικοτήτων, κοινοτήτων, δήμων ή περιφερειών, που διαθέτουν συμπληρωματικά μεταξύ τους συστήματα παραγωγής ενέργειας από ΗΜΕ αλλά και το σύστημα διανομής της παραγόμενης ενέργειας, τα δίκτυα δηλαδή χαμηλής και μεσαίας τάσης με τα οποία γίνεται η διανομή σε έναν τόπο ή μια μεγαλύτερη περιοχή.
Η εποχή που ζούμε είναι της υψηλής τεχνολογίας, των μεγάλων εξορύξεων και του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου με την τεράστια φούσκα των χρεών[1]. Είμαστε υπό το καθεστώς των πολυεθνικών και των ελεγκτικών μηχανισμών ενός κράτους που διαχειρίζεται την φτώχεια και τον φόβο των υποζυγίων αυτού του συστήματος, ενός συστήματος που τα προηγούμενα χρόνια κατάφερε να ενσωματώσει στο φαντασιακό του κυρίαρχου ανθρωπολογικού τύπου που διαμόρφωσε, τις αξίες του. Ενός συστήματος που κινείται πλέον με βάση το χρέος. Είχαμε παντού αυξανόμενα επίπεδα χρέους. Των νοικοκυριών, των επιχειρήσεων, των κυβερνήσεων. Με τη μορφή καταναλωτικών χρεών, χρηματοπιστωτικών επενδύσεων, δημοσίων χρεών, εξωτερικών χρεών σε κάθε χώρα. Το χρέος χρησιμοποιήθηκε σαν μηχανισμός, ώστε η κατανάλωση να γίνει ο βασικός μοχλός της καπιταλιστικής ανάπτυξης, μιας ανάπτυξης που οδηγεί στο αδιέξοδο του καπιταλιστικού μοντέλου με τα χρηματοοικονομικά και οικολογικά χρέη που δημιουργεί για τις επόμενες γενιές.
Ο κόσμος που θέλουμε να αλλάξουμε είναι αυτός που π.χ. το 2018, 26 άνθρωποι είχαν περιουσιακά στοιχεία που ισούνται με τα εισοδήματα των φτωχότερων 3,8 δισεκ. κατοίκων της γης. Είναι αυτός που ενώ στην 10ετία του 1970-80 ο μέσος άνθρωπος στον αναπτυγμένο κόσμο κατείχε περίπου 6000 αντικείμενα και οι έρευνες για την ευτυχία έδειχναν ότι ήταν ευχαριστημένος , σήμερα κατέχει περίπου 10.000 αντικείμενα και δεν είναι καθόλου ικανοποιημένος. Ένας «αναπτυγμένος» κόσμος που θεωρεί ότι η «ευημερία» του στηρίζεται στην υπερκατανάλωση και στην ποσότητα, ενώ αντίθετα η «ευζωία» του εξαρτάται από την ποιότητα και την επάρκεια του λιγότερου.
Ο κόσμος που θέλουμε να αλλάξουμε είναι αυτός του «καταστροφικού» καπιταλισμού, που θα κάνει ακατοίκητη τη Γη για τους περισσότερους ανθρώπους για τους παρακάτω λόγους:
- Κλιματική αλλαγή, κλιματικές ασθένειες και θάνατοι λόγω της υπερθέρμανσης, παγκοσμιοποίηση της ασθένειας και επερχόμενες πανδημίες
- αέρας που δεν θα αναπνέεται, ατμοσφαιρική ρύπανση που κάνει αόρατο τον Ήλιο (κινέζικες πόλεις)
- επισιτιστική και ενεργειακή κρίση που οξύνονται και λόγω των πολεμικών συγκρούσεων (βλέπε πχ. Ουκρανία)
- εξαφάνιση ειδών,
- οξύνιση των ωκεανών,
- μόνιμη οικονομική κατάρρευση, κεφαλαιοποίηση της καταστροφής και της συμφοράς με αύξηση κερδών, αύξηση συγκρούσεων, πολέμων και ολοκληρωτισμών.
Ο εφησυχασμός λοιπόν της πλειοψηφίας των ανθρώπων δε μπορεί να συνεχισθεί!
Τα διλήμματα και τα δράματα που κρύβονται στις παραπάνω δυσμενείς εξελίξεις , πρόκειται να βιωθούν κυρίως από τις μελλοντικές γενιές στις οποίες οι σημερινές κληροδοτούν όχι μόνο οικονομικά χρέη, αλλά και πολύ περισσότερα οικολογικά χρέη, με την έννοια ότι τα παιδιά και τα εγγόνια μας , αν θέλουν να επιβιώσουν θα χρειασθεί να αποκαταστήσουν τα καταστραμμένα-απορυθμισμένα οικοσυστήματα, να αλλάξουν τον σημερινό τρόπο ζωής, καθώς και τον τρόπο οργάνωσής τους . Η εξέγερσή τους-αν ποτέ την κάνουν-θα έχει να κάνει περισσότερο με τις συνθήκες που καταστρέφουν τη ζωή τους και με την επιδίωξη ενός ευζωϊκού τρόπου ζωής.
[1]Σήμερα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Ινστιτούτου Διεθνών Οικονομικών η αξία του ακαθάριστου χρέους είναι περίπου 3,5 φορές το παγκόσμιο οικονομικό προϊόν. Ακίνητα, μετοχές, ομόλογα, μη εισηγμένες εταιρείες- ο κατάλογος των διογκωμένων τιμών των περιουσιακών στοιχείων είναι ατελείωτος-και φαίνεται ότι υπάρχει πολύς αέρας σε αυτή τη μέγα- φούσκα, που με την χρηματοπιστωτική κρίση του 2008-9 είχε κάπως ξεφουσκώσει. Ο καπιταλισμός φαίνεται ότι έχει μπει σε ένα «Τελικό Παιχνίδι»(Endgame), στο οποίο όχι μόνο ο πληθωρισμός θα τρελαθεί και τα χρηματιστήρια θα καταρρεύσουν, αλλά και κρίσεις πείνας, κοινωνικές αναταραχές και περαιτέρω διεθνείς συγκρούσεις θα συγκλονίσουν τον κόσμο, όπου οι φτωχότεροι πλήττονται ιδιαίτερα σκληρά, σύμφωνα με την επικεφαλής του ΔΝΤ.
