Τις τελευταίες δύο εβδομάδες στην Ευρώπη και την Αμερική ξανανοίγουν πολλά καταστήματα και ξαναρχίζουν διάφορες δραστηριότητες. Όμως η κατάσταση παραμένει κρίσιμη, ενώ φαίνεται ότι τα πράγματα δυσκολεύουν για τη Λατινική Αμερική. Ας δούμε λίγο αναλυτικά τις εξελίξεις με διαγράμματα.
1. Κρούσματα
Διάγραμμα 1: Αριθμός κρουσμάτων ανά ήπειρο
Να διευκρινίσουμε ότι ως Λατινική Αμερική εννοούμε όλες τις χώρες της Νότιας και Κεντρικής Αμερικής καθώς και της Καραϊβικής, ενώ η Ρωσία περιλαμβάνεται στην Ευρώπη και η Τουρκία στην Ασία. Η εικόνα είναι αρκετά ξεκάθαρη: Η Ευρώπη και το δίδυμο ΗΠΑ-Καναδάς βρίσκονται πολύ ψηλότερα από τις υπόλοιπες περιοχές, ακολουθούν η Ασία και η Λατινική Αμερική, ενώ πολύ χαμηλά βρίσκεται η Αφρική και μηδαμινά είναι τα κρούσματα στην Ωκεανία. Κοιτάζοντας λίγο καλύτερα, όμως, βλέπουμε ότι οι γραμμές Ευρώπης, ΗΠΑ-Καναδά και Ασίας είναι σχεδόν παράλληλες, ενώ αυτή της Λατινικής Αμερικής εμφανίζει μια μικρή κάμψη προς τα πάνω μετά τις 13 Μαΐου.
Βέβαια τα πράγματα αλλάζουν κάπως, αν υπολογίσουμε τον αριθμό των κρουσμάτων αναλογικά με τον πληθυσμό.
Διάγραμμα 2: Αριθμός κρουσμάτων ανά εκατομμύριο πληθυσμού σε κάθε ήπειρο
Εδώ χρειάζεται η διευκρίνιση ότι η αναγωγή γίνεται επί του πληθυσμού των χωρών που έχουν δηλώσει κρούσματα (για παράδειγμα, στην Ασία δεν υπολογίζουμε τον πληθυσμό της Βόρειας Κορέας). Βλέπουμε λοιπόν ότι ΗΠΑ και Καναδάς μαζί είναι στην πρώτη θέση και η γραμμή τους έχει πιο απότομη κλίση, ακολουθεί η Ευρώπη και κατόπιν η Λατινική Αμερική με παρόμοιες, μεταξύ τους, κλίσεις. Βλέπουμε τις άλλες τρεις ηπείρους να στριμώχνονται κάτω, με την Ασία μάλιστα να βρίσκεται χαμηλότερα από την Ωκεανία, προφανώς λόγω του τεράστιου πληθυσμού της.
Διάγραμμα 3: Νέα κρούσματα ανά ήπειρο
Εδώ βλέπουμε πως, ενώ στις αρχές Μαΐου ΗΠΑ-Καναδάς και Ευρώπη είχαν αρκετή διαφορά από Ασία και Λατινική Αμερική, στα μέσα του μήνα έχουν σχεδόν τον ίδιο αριθμό νέων κρουσμάτων (περίπου 20.000). Να σημειώσουμε ότι σ’ αυτές τις δεκαπέντε ημέρες ο παγκόσμιος μέσος όρος νέων κρουσμάτων ήταν περίπου 88.000 (τυπική απόκλιση 8.100), ενώ ΗΠΑ και Καναδάς είχαν σχεδόν 26.000 νέα κρούσματα κατά μέσο όρο την ημέρα (τ.α. 3.600), η Ευρώπη 24.000 (τ.α. 3.200), η Λατινική Αμερική 19.000 (τ.α. 4.600, η μεγαλύτερη απ’ όλες τις περιοχές), η Ασία 17.000 (τ.α. 2.300), η Αφρική 3.000 (τ.α. 500) και η Ωκεανία ακριβώς 19 (τ.α. 7). Τη 18η Μαΐου (που δεν απεικονίζεται στο διάγραμμα) η Λατινική Αμερική ξεπέρασε όλες τις υπόλοιπες περιοχές με 24.057 νέα κρούσματα, ΗΠΑ-Καναδάς είχαν 23.700, ακολούθησε η Ασία με 20.627, η Ευρώπη συνέχισε την καθοδική πορεία έχοντας 16.760 νέα κρούσματα, στην Αφρική αυτά ήταν 3.699 και στην Ωκεανία 15.
Διάγραμμα 4: Αριθμός νέων κρουσμάτων ανά εκατομμύριο πληθυσμού σε κάθε ήπειρο
Εδώ και πάλι αλλάζει η εικόνα, με ΗΠΑ-Καναδά να βρίσκονται πολύ πάνω με έντονες διακυμάνσεις αλλά με μια γενικά πτωτική τάση. Ευρώπη και Λατινική Αμερική κινούνται στα ίδια επίπεδα, με την τελευταία όμως να παρουσιάζει γενικά αυξητικές τάσεις και να ξεπερνά την πρώτη τις τελευταίες πέντε ημέρες. Η προσέγγιση στις 17 Μαΐου δείχνει να είναι περιστασιακή, καθώς την επόμενη ημέρα η τιμή για τη Λατινική Αμερική ανεβαίνει στο 37 και για την Ευρώπη πέφτει στο 22. Την ίδια ημέρα το δίδυμο ΗΠΑ-Καναδάς έχει 64 νέα κρούσματα ανά εκατομμύριο πληθυσμού. Οι τιμές για τις άλλες τρεις ηπείρους βρίσκονται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα και στις 18 Μαΐου είναι 4 για την Ασία, 3 για την Αφρική και 0 για την Ωκεανία.
Διάγραμμα 5: Ποσοστιαία αύξηση κρουσμάτων ανά ήπειρο
Εδώ έχουμε πλέον και το ποσοστό που αφορά όλο τον κόσμο. Πάνω λοιπόν από την κίτρινη γραμμή βρίσκονται λίγο η Ασία και πολύ η Αφρική και η Λατινική Αμερική. Βέβαια, στα ποσοστά θέλει προσοχή γιατί, εφόσον είναι χαμηλό το σύνολο των κρουσμάτων, τότε λίγα επιπλέον κρούσματα θα αντιστοιχούν σε μεγαλύτερο ποσοστό, γι’ αυτό και βρίσκεται ψηλά η Αφρική. Εντούτοις η Λατινική Αμερική, που έχει παρόμοια διακύμανση, έχει ήδη σχετικά μεγάλο αριθμό κρουσμάτων. Βέβαια, Ευρώπη και ΗΠΑ-Καναδάς είναι κάτω από τα παγκόσμια ποσοστά γιατί έχουν πολύ μεγάλο αριθμό συνολικών κρουσμάτων. Στις 18 Μαΐου η παγκόσμια ποσοστιαία αύξηση κρουσμάτων ήταν 1,9%. Η Λατινική Αμερική έχει σημαντική αύξηση και φθάνει στο 4,6%, αύξηση έχει και η Αφρική στο 4,3%, σταθερότητα για Ασία με 2,6%, μικρή αύξηση για ΗΠΑ-Καναδά στο 1,5%, η Ευρώπη πέφτει κάτω από τη μονάδα (0,9%) και η Ωκεανία βρίσκεται στο 0,2%.
2. Θάνατοι
Περνάμε τώρα στα διαγράμματα που αφορούν τα θύματα.
Διάγραμμα 6: Αριθμός θυμάτων ανά ήπειρο
Εδώ έχουμε τις σχεδόν παράλληλες γραμμές της Ευρώπης και των ΗΠΑ-Καναδά, ενώ η Λατινική Αμερική ξεπερνά την Ασία από τις 13 Μαΐου.
Διάγραμμα 7: Αριθμός θυμάτων ανά εκατομμύριο πληθυσμού σε κάθε ήπειρο
Αναλογικά με τον πληθυσμό, λοιπόν, η Ευρώπη και οι ΗΠΑ-Καναδάς ήταν στην αρχή Μαΐου πολύ κοντά, αλλά στα μέσα του μήνα υπάρχει μια σαφής απόκλιση των δυο βορειοαμερικανικών χωρών προς τα πάνω. Η Λατινική Αμερική είναι τρίτη από την αρχή μέχρι το τέλος με μια ανοδική κλίση παράλληλη προς την ευρωπαϊκή. Και πάλι η Ασία βρίσκεται στα ίδια επίπεδα με Αφρική και Ωκεανία, παρά τον σχετικά μεγάλο αριθμό θυμάτων, εξαιτίας του τεράστιου πληθυσμού της.
Διάγραμμα 8: Νέα θύματα ανά ήπειρο
Στο διάγραμμα αυτό βλέπουμε μια παρόμοια εικόνα με το διάγραμμα 3 που αφορά τα νέα κρούσματα ανά ήπειρο, με τη διαφορά ότι η Ασία δεν πλησιάζει τις άλλες τρεις ηπείρους, όπως συμβαίνει σ’ εκείνο το διάγραμμα, και μένει σταθερά κάτω από τους πεντακόσιους επιπλέον θανάτους την ημέρα. Ευρώπη και ΗΠΑ-Καναδάς ακολουθούν κάπως παρόμοιες πορείες, ενώ η Λατινική Αμερική τις φθάνει καθώς έχει σαφώς ανοδική τάση. Τη 18η Μαΐου η Λατινική Αμερική ξεπερνάει τις υπόλοιπες περιοχές με 1.152 νέα θύματα, ΗΠΑ-Καναδάς ακολουθούν με 1.063, η Ευρώπη είναι για πρώτη φορά (εδώ και πολύ καιρό) κάτω από τα χίλια νέα θύματα καθώς έχει 780, η Ασία έχει 377, η Αφρική 72 και η Ωκεανία 1.
Διάγραμμα 9: Αριθμός νέων θυμάτων ανά εκατομμύριο πληθυσμού σε κάθε ήπειρο
Οι καμπύλες αυτού του διαγράμματος μοιάζουν πολύ μ’ αυτές του προηγούμενου, με τη διαφορά ότι και πάλι η Ασία δεν ξεχωρίζει από Αφρική και Ωκεανία (οι τιμές τους είναι ουσιαστικά μηδενικές), ενώ το δίδυμο ΗΠΑ-Καναδάς διακρίνεται σαφώς από την Ευρώπη και τη Λατινική Αμερική, που αν και ξεκινάει χαμηλότερα φθάνει στο τέλος τη Γηραιά Ήπειρο, επιβεβαιώνοντας τη γενικά ανοδική τάση του αριθμού των θυμάτων. Την επιπλέον μέρα που δεν περιλαμβάνεται στο διάγραμμα η τιμή για ΗΠΑ-Καναδά αυξήθηκε στο 2,9 και η Λατινική Αμερική ξεπέρασε πάλι την Ευρώπη, καθώς η πρώτη ανέβηκε στο 1,8 ενώ η δεύτερη έπεσε στο 1. Οι τιμές για τις άλλες ηπείρους παρέμειναν μηδενικές.
Διάγραμμα 10: Ποσοστιαία αύξηση θυμάτων ανά ήπειρο
Εδώ έχουμε και πάλι την κίτρινη γραμμή που αντιστοιχεί στην παγκόσμια ποσοστιαία αύξηση των θανάτων. Η Ευρώπη βρίσκεται σταθερά χαμηλότερα απ’ αυτή γιατί έχει ήδη τεράστιο αριθμό νεκρών. ΗΠΑ-Καναδάς είναι μονίμως σχεδόν πάνω από την παγκόσμια καμπύλη, αλλά βασικά φαίνεται πως η γραμμή τους είναι αυτή που τη διαμορφώνει, καθώς έχουν ακριβώς τις ίδιες «κορυφές» και «κοιλάδες». Η Ασία διατηρείται στο παγκόσμιο επίπεδο, η Αφρική το ξεπερνά λόγω όμως του μικρού συνολικού αριθμού θυμάτων που έχει. Σαφώς λιγότερους συνολικά νεκρούς από Ευρώπη και ΗΠΑ-Καναδά έχει βέβαια και η Λατινική Αμερική, αλλά είναι ανησυχητικό το γεγονός ότι έχει πάντα μεγαλύτερο ποσοστό και με διαφορά από τις άλλες ηπείρους.
Τέλος, όσον αφορά τη θνητότητα (δηλαδή τον αριθμό των θανάτων διά του αριθμού των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων) παγκοσμίως αυτή πέφτει από 7% (2 Μαΐου) σε 6,5% (18 Μαΐου). Η Ευρώπη έχει τη μεγαλύτερη τιμή αλλά με πτωτική τάση, από 9,7% σε 9,1% στις ίδιες ημερομηνίες. Ακολουθούν ΗΠΑ-Καναδάς με ελαφρά αύξηση από 5,8% σε 6%. Ίδια αύξηση έχει και η Λατινική Αμερική με 5,4% και 5,6% αντιστοίχως. Η Αφρική έχει πτώση παρόμοια με την Ευρώπη από 4% σε 3,2%. Η Ασία παρουσιάζει τη μισή πτώση σε σχέση με Ευρώπη και Αφρική, από 3,5% σε 3,1%. Η Ωκεανία, τέλος, παραμένει αμετάβλητη στο 1,4%.
3. Ασθενείς σε σοβαρή και κρίσιμη κατάσταση
Εντέλει θα δούμε και τη διαμόρφωση των αριθμών όσον αφορά τους ασθενείς των οποίων η κατάσταση είναι σοβαρή ή κρίσιμη.
Διάγραμμα 11: Αριθμός ασθενών σε σοβαρή ή κρίσιμη κατάσταση ανά ήπειρο
Αυτό το διάγραμμα δείχνει την πιο αισιόδοξη εικόνα για την Ευρώπη, που παρουσιάζει συνεχή κι έντονη πτώση. ΗΠΑ-Καναδάς και Ασία παρουσιάζουν κάποια σταθερότητα (λίγο προς τα πάνω οι πρώτες, λίγο προς τα κάτω η δεύτερη), ενώ η Λατινική Αμερική έχει μια αργή ανοδική πορεία. Στις 18 Μαΐου ΗΠΑ-Καναδάς ανεβαίνουν λίγο ακόμα στους 17.370 ασθενείς, η Ευρώπη πέφτει λίγο στους 11.376 και καθώς η Λατινική Αμερική συνεχίζει την αργή άνοδο και φθάνει στους 11.134 φαίνεται ότι τις αμέσως επόμενες ημέρες μάλλον θα την ξεπεράσει. Για την Ασία έχουμε μικρή μείωση στους 4.583 ασθενείς, ενώ η Αφρική έχει 285 και η Ωκεανία 12.
4. Συμπεράσματα
Η Ευρώπη, αν και είναι η περιοχή που έχει τον μεγαλύτερο απόλυτο αριθμό τόσο κρουσμάτων όσο και θανάτων (δεύτερη τόσο σε κρούσματα όσο και σε θύματα αναλογικά με τον πληθυσμό της), δείχνει να έχει σαφή επιβράδυνση στην εξάπλωση της νόσου. Παρουσιάζει μείωση τόσο στους αριθμούς νέων κρουσμάτων όσο και σ’ αυτούς των νέων θυμάτων (απόλυτα, αναλογικά με τον πληθυσμό και ποσοστιαία). Είναι σημαντικό ότι έχει πια λιγότερους από χίλιους θανάτους την ημέρα. Μείωση παρουσιάζει και ο δείκτης θνητότητας, αν και παραμένει ο υψηλότερος όλων. Επιπλέον, είναι έντονη η πτώση του αριθμού των ασθενών που βρίσκονται σε σοβαρή ή κρίσιμη κατάσταση.
Η Βόρεια Αμερική, την οποία περιορίσαμε στις ΗΠΑ και τον Καναδά, είναι δεύτερη σε απόλυτους αριθμούς κρουσμάτων και θυμάτων, αλλά πρώτη αναλογικά με τον πληθυσμό της. Παρουσιάζει τις πιο έντονες ημερήσιες διακυμάνσεις όσον αφορά τόσο τα νέα κρούσματα όσο και τα νέα θύματα, οπότε η τάση μείωσης που φαίνεται κάπως δεν είναι τόσο σαφής και μπορεί να εμφανιστούν κι άλλες «κορυφές» στις καμπύλες της. Επίσης, έχουμε μικρή αύξηση του δείκτη θνητότητας. Τέλος, ο αριθμός των ασθενών σε σοβαρή ή κρίσιμη κατάσταση όχι μόνο δεν μειώνεται αλλά παρουσιάζει ελαφρά άνοδο. Βέβαια, σ’ αυτά τα άσχημα αποτελέσματα βαραίνουν περισσότερο οι δείκτες των ΗΠΑ.
Η Ασία παραμένει ένα ερωτηματικό. Το πιο έντονο χαρακτηριστικό που προκύπτει από τα διαγράμματα είναι ότι γενικά οι αριθμοί και οι ρυθμοί αύξησης των θυμάτων είναι πολύ μικρότεροι των αντίστοιχων για τα κρούσματα, σε σχέση με τις άλλες ηπείρους. Έτσι, είναι τρίτη σε απόλυτο αριθμό κρουσμάτων αλλά τέταρτη σε αριθμό θανάτων (και οι δύο αριθμοί διαιρούμενοι με τον τεράστιο πληθυσμό της οδηγούν σε πολύ μικρά πηλίκα). Επίσης, ο απόλυτος αριθμός νέων κρουσμάτων παρουσιάζει αύξηση ενώ ποσοστιαία κινείται λίγο πάνω από τον αντίστοιχο παγκόσμιο δείκτη. Όσον αφορά όμως τα θύματα υπάρχει σταθερότητα στον ημερήσιο αριθμό τους, ενώ ποσοστιαία κινείται χοντρικά στα παγκόσμια επίπεδα. Επιπλέον, ο δείκτης θνητότητας παρουσιάζει πτώση. Τέλος, παρουσιάζει αργή μεν, αλλά σαφή μείωση του αριθμού των σοβαρών ή κρίσιμων περιστατικών.
Για την Αφρική όλα τα νούμερα είναι χαμηλά, εκτός από τις ποσοστιαίες αυξήσεις κρουσμάτων και θυμάτων, γεγονός όμως που οφείλεται ακριβώς στον πολύ χαμηλό αριθμό κρουσμάτων και θυμάτων. Σημαντικό ότι παρουσιάζει μείωση στον, σχετικά χαμηλό έτσι κι αλλιώς, δείκτη θνητότητας. Η Ωκεανία φαίνεται ότι ουσιαστικά δεν έχει επηρεαστεί από την πανδημία ή έστω έχει επηρεαστεί ελάχιστα.
Ερχόμενοι τέλος στη Λατινική Αμερική βλέπουμε κάποιες ιδιαίτερα ανησυχητικές ενδείξεις. Τέταρτη σε απόλυτο αριθμό κρουσμάτων, αλλά τρίτη σε θανάτους ξεπερνώντας εδώ και λίγες μέρες την Ασία (αν αυτοί οι αριθμοί αναχθούν με βάση τον πληθυσμό, τότε είναι τρίτη και στις δύο περιπτώσεις). Παρουσιάζει όμως σαφή άνοδο στα ημερήσια νέα κρούσματα τόσο σε απόλυτους αριθμούς (μάλιστα είναι πλέον πρώτη σ’ αυτό το δείκτη) όσο και αναλογικά με την πληθυσμό της (είναι δεύτερη εδώ και κάποιες μέρες). Στα ημερήσια ποσοστά αυξήσεων οι διακυμάνσεις της μπλέκονται με της Αφρικής (που έχει όμως πολύ μικρότερους απόλυτους αριθμούς κρουσμάτων) και τις τελευταίες μέρες παρουσιάζει πάλι τα μεγαλύτερα ποσοστά. Στα θύματα τα πράγματα είναι μάλλον χειρότερα. Έχει αύξηση στον αριθμό των θανάτων ημερησίως έχοντας πλέον τους περισσότερους απ’ όλες τις ηπείρους, ενώ στον ημερήσιο αριθμό θυμάτων αναλογικά με τον πληθυσμό της είναι δεύτερη εδώ και μερικές μέρες. Στα ποσοστά αύξησης είναι σταθερά και με διαφορά πρώτη, ενώ βρίσκεται ήδη στο ίδιο επίπεδο θυμάτων με Ευρώπη και Βόρεια Αμερική. Ακόμα, είναι η μόνη περιοχή, μαζί με τις ΗΠΑ και τον Καναδά, όπου αυξάνεται έστω και λίγο ο δείκτης θνητότητας. Αυξάνεται επίσης αργά αλλά σταθερά και ο αριθμός των ασθενών που βρίσκονται σε σοβαρή ή κρίσιμη κατάσταση. Εν γένει, είναι η ήπειρος όπου όλοι οι δείκτες πάνε σαφώς χειρότερα.
