Οι τελευταίες μέρες του κόσμου πριν τον κορονοϊό. Του Μπάμπη Μπίκα

Στον αστερισμό του νέου κόσμου

Στη σημερινή εποχή της γενικευμένης καπιταλιστικής κρίσης βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την πιο βίαιη αναδιάρθρωση και αναδιανομή του κοινωνικού πλούτου σε βάρος των εργαζομένων. Η κυριαρχία των εταιρικών συμφερόντων, η νεοφιλελεύθερη φρενίτιδα των χρηματοπιστωτικών μηχανισμών και οι ληστρικές πολιτικές λιτότητας των κατά τόπους κυβερνητών έχουν οδηγήσει στον κοινωνικό γκρεμό ολόκληρα πληθυσμιακά σύνολα.

Πολλοί υποστηρίζουν ότι το σύστημα έχει φθάσει στα ιστορικά και γεωγραφικά όριά του, εκτιμώντας πως καταρρέει ένας ολόκληρος πολιτισμός που το στήριξε. Άλλωστε ο καπιταλισμός δεν υλοποίησε όσα υποσχέθηκε και σήμερα αδυνατεί να καλύψει τις βασικές ανάγκες. Τα θέσφατα του νεοφιλελευθερισμού εξαφανίζονται μπροστά στα κοινωνικά συντρίμμια των δοξασιών τους.

Οι κυρίαρχοι θεσμοί αδυνατούν πλέον να δώσουν τη λύση στην κρίση που διαλύει τον κοινωνικό ιστό, κάνοντας εμφανές ότι η σωτηρία του συστήματος περνά μέσα από τη θυσία της κοινωνίας. Η κατάσταση που έχει δημιουργήσει παγκοσμίως το διεθνές χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο οδηγεί στην επιβολή ενός διαρκούς ολοκληρωτισμού και η κατάσταση εξαίρεσης έχει καταστεί πλέον ο κανόνας της νέας διακυβέρνησης. Παράλληλα, το κράτος δεν φαίνεται να μπορεί πλέον να διευθετήσει τους όρους της ζωής, ενώ η παγκόσμια εταιρειοκρατία προβάλλει εφιαλτικά. Πρόκειται για μια κατάσταση με ένταση των ενδοκαπιταλιστικών ανταγωνισμών και ιμπεριαλιστικούς πολέμους για το μοίρασμα των σφαιρών επιρροής, την αναζήτηση νέων αγορών, την οργανικότερη σύνθεση του κορπορατικού κεφαλαίου παγκοσμίως.

Όμως την ίδια ώρα που πολλοί μιλάνε για έναν κόσμο που πεθαίνει, κάποιοι άλλοι βλέπουν έναν νέο κόσμο που γεννιέται μέσα από τα συντρίμμια του παλιού. Ένα εύρος αντιδράσεων λαών και κοινωνιών καταγράφεται πλέον σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη, αμφισβητώντας το ίδιο το κυρίαρχο μοντέλο πολιτικής έκφρασης, κοινωνικής οργάνωσης και οικονομικής παραγωγής.

Μέσα από τα συντρίμμια αυτών των άγριων καπιταλιστικών πολιτικών, βλέπουμε να ξεπηδούν νέες ιδέες και προτάσεις για την κοινωνική-οικονομική οργάνωση, μακριά από μέχρι τώρα θέσφατα όπως η ανάπτυξη, η εμπορευματοποίηση, η ανταγωνιστικότητα, οι επενδύσεις, το κέρδος. Τώρα πλέον όλο και πιο ηχηρή κάνουν την παρουσία τους άλλου είδους, κοινωνικά προσανατολισμένες προσεγγίσεις, όπως περί απο-ανάπτυξης, απο-μεγέθυνσης, κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας, διαχείρισης των κοινών, επανανοηματοδότησης του δημόσιου χώρου, καθιστώντας πλέον σαφή την αντιπαλότητα ανάμεσα αφενός στο δημόσιο και το κοινωνικό και αφετέρου στο κράτος και τις αγορές.

Σήμερα ευδιάκριτο είναι ένα ρεύμα δημιουργίας και συμμετοχής σε ελεύθερα κοινωνικά δίκτυα γύρω από τα κοινά αγαθά (περιβάλλον, ενέργεια, νερό, διατροφή, υγεία, παιδεία, πληροφόρηση, απορρίμματα, νέα ψηφιακά αγαθά-δικαιώματα-ελεύθερο λογισμικό κ.ά.), με συνολική στόχευση την κοινοτική διαχείριση των βασικών πόρων και μέσων παραγωγής. Έκδηλα καταγράφονται και αναδεικνύονται πλέον αντιστάσεις και αντιδράσεις τέτοιες, που σκιαγραφούν μια σαφέστατη ριζοσπαστική στροφή στην κοινωνία.

Την ίδια ώρα, βλέπουμε την άνοδο ακροδεξιών, φασιστικών, ξενοφοβικών φαινομένων, με μια σειρά αυταρχικές κυβερνήσεις σε πολλές χώρες παγκοσμίως. Ένα μίγμα που συνδυάζει τις πιο ακραίες νεοφιλελεύθερες πολιτικές με έντονα αυταρχικές διακυβερνήσεις. Πώς αλλιώς άλλωστε μπορούν να αντιμετωπιστούν οι ευρείες κοινωνικές αντιδράσεις μπροστά στις πιο άγριες πολιτικές λιτότητας;

Ζητούμενο βέβαια παραμένει μια επαναστατική κατεύθυνση, αλλά υπάρχει ένας κόσμος που αγωνίζεται με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους για μια νέα κοινωνία ισότητας, αλληλεγγύης, δικαιοσύνης, συγκροτώντας ένα ευδιάκριτο ριζοσπαστικό ρεύμα στη σημερινή κοινωνική ρευστότητα, όπου από την κυριαρχία της ανάθεσης και ελπίδας οι κοινωνίες περνούν στην αμηχανία και τη σύγχυση. Έντονος εξάλλου είναι ο προβληματισμός για την αναγκαιότητα μιας βαθιάς τομής στην ταξική ανασυγκρότηση του εργατικού κινήματος, με υπολογισμό των νέων υποκειμένων εργασίας και στην κατεύθυνση οικοδόμησης του αντικαπιταλιστικού κοινωνικού μετώπου ρήξης.

Από τη Δύση ως την Ανατολή ο πλανήτης δονείται από μια σειρά κινημάτων που αντιτίθενται στη νεοφιλελεύθερη λαίλαπα, αλλά και πέραν τούτου, όπως δείχνει και το σύνθημα  στη Χιλή: Δεν θα επιστρέψουμε στην κανονικότητα, γιατί η κανονικότητα μας πνίγει. Ο κύκλος που άνοιξε το 2008 παγκοσμίως, και με τον Δεκέμβρη εκείνης της χρονιάς στα καθ’ ημάς, σηματοδοτήθηκε από τις κινητοποιήσεις κατά των μνημονιακών πολιτικών άγριας λιτότητας και κλιμακώθηκε με τα κινήματα των πλατειών, που αντάμωσε με τους τοπικούς αγώνες για γη και ελευθερία, κοινωνική δικαιοσύνη έως την άμεση δημοκρατία. Ένας συγκρουσιακός κύκλος, με συλλογικές δράσεις διαφορετικών κοινωνικών ομάδων, στρεφόμενων πλέον κατά της καπιταλιστικής βαρβαρότητας, των πολιτικο-οικονομικών ελίτ, αλλά και κατά των παραδοσιακών μορφών διακυβέρνησης.

Τα μεγάλα ζητήματα της εποχής μας αντανακλώνται πλέον στους δρόμους. Από τον ευρωπαϊκό Νότο έως τις αμερικανικές μητροπόλεις, από τις εξεγέρσεις στις λατινοαμερικανικές χώρες έως τα νέα κινήματα πολιτών (λ.χ. Κίτρινα γιλέκα στη Γαλλία, Σαρδέλες στην Ιταλία), από τους Ζαπατίστας ως την επαναστατημένη Ροζάβα. Οι ανά τον κόσμο διαφορετικές μορφές αντιστάσεων αναδεικνύουν τα νέα προτάγματα απελευθερωμένης ύπαρξης του συλλογικού ανθρώπου ως κοινωνικού όντος. Το νήμα πλέον που συνδέει τις αντιστάσεις και τις διεκδικήσεις σ’ όλον τον κόσμο είναι το ίδιο το σύστημα διακυβέρνησης. Γι’ αυτό οι διάφορες μορφές εκδηλώσεων ενός άλλου μοντέλου πολιτικής, κοινωνικής και οικονομικής ζωής παίρνουν το χαρακτήρα ενός νέου ποικιλόμορφου κοινωνικού ανατρεπτικού ρεύματος.

Καταγράφονται σημαντικά ρήγματα στις δομές του συστήματος, ενώ ανοίγονται νέα πεδία δράσης, που πέραν των παραδοσιακών επαναστατικών πολιτικοκοινωνικών μορφών παίρνουν τον χαρακτήρα νέων συλλογικών και συμμετοχικών εγχειρημάτων. Αναπτύσσονται νέες συλλογικές μορφές αντίστασης και αυτοοργάνωσης: από τα ελεύθερα εργατικά και κοινωνικά εγχειρήματα, τις συνεργατικές μορφές οικονομίας και την αλληλέγγυα κοινωνική οικονομία, έως τις κοινότητες διαχείρισης των κοινών, την επαναοικειοποίηση των δημόσιων χώρων, τη δημόσια διαχείριση του κοινωνικού πλούτου, αλλά και τις αμεσοδημοκρατικές συμμετοχικές διαδικασίες, την αυτοδιαχειριστική οργάνωση και τα νέα μοντέλα αυτοδιακυβέρνησης.

Όλα αυτά δείχνουν προς τη δημιουργία ενός άλλου παράλληλου κόσμου σε αντίθεση με αυτόν του καπιταλισμού και αποτελούν το πρόπλασμα της αυριανής απελευθερωμένης κοινωνίας. Μέρος αυτού του κινηματικού ρεύματος, επιχειρούμε να συμβάλουμε και με ένα μιντιακό εγχείρημα. Σ’ αυτό το ρεύμα θέλουμε να είμαστε και να αποτελέσουμε το μέσο έκφρασης αυτού του κόσμου. Να αλληλοστηριχθούμε και να κινηθούμε μαζί στο απελευθερωτικό κύμα του κοινωνικού αρχιπελάγους.

Μοιραστείτε το άρθρο