Όλα τα είχαμε, οι ουρανοξύστες μας έλειπαν!

Σε πρόσφατη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου (12/12/2022) εγκρίθηκε, με όρους fast-track, από την πλειοψηφία που συντάσσεται με τη διοίκηση Ζερβα, η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων στο πλαίσιο του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου (ΕΠΣ) της ΣΤΑΝΤΑ ΑΕ για τα Κεραμεία Αλλατίνη στην Ανατολική είσοδο της πόλης. Όταν λέμε ΕΠΣ, εννοούμε την ιδιωτική μελέτη που συντάσσεται από ιδιωτικό γραφείο μελετών μετά από ανάθεση της ίδιας της εταιρείας, προκειμένου να εξασφαλίσει ευνοϊκούς πολεοδομικούς όρους κατά παρέκκλιση των γενικών πολεοδομικών όρων για την επένδυσή της, μιας και είναι «στρατηγικού χαρακτήρα».

Εν προκειμένω, η ιδιοκτήτρια εταιρεία ζήτησε και έλαβε την έγκριση του Δήμου για να χτίσει κτίριο ύψους 100 μ. (30 ορόφων) όταν το μέγιστο στην πόλη είναι 26 μ. (και αυτό όχι σε όλες τις περιοχές της). Το αντάλλαγμα για την πόλη; Ο ελεύθερος χώρος γύρω από αυτόν που υποτίθεται θα αποδοθεί μαζί με τα διατηρητέα κτίρια και φυσικά ο ίδιος ο ουρανοξύστης ως «νέο τοπόσημο» της Θεσσαλονίκης!

Προφανώς ψηφίσαμε ΚΑΤΑ, καθώς:

Μια σοβαρή διοίκηση μόνο ως προσβολή προς την πόλη θα αντιλαμβανόταν το επιχείρημα της εταιρείας ότι σημαντικότερος για τη Θεσσαλονίκη, την πόλη που τα μνημεία της (αρχαία, ρωμαϊκά, βυζαντινά) έχουν περίοπτη θέση στον κατάλογο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, είναι ένας τέτοιος ουρανοξύστης και όχι αυτά καθαυτά τα εμβληματικά κτίρια των Κεραμείων Αλλατίνη, πασίγνωστων ιστορικά τουλάχιστον σε ολόκληρη τη Νοτιοανατολική Ευρώπη και Μεσόγειο.
Η έγκριση αυτή ανοίγει τον ασκό του Αιόλου και αφήνει την πόλη έκθετη στις ορέξεις τoυ real estate. Χωρίς συνολικό -μητροπολιτικής κλίμακας- ρυθμιστικό σχέδιο, ο Δήμος αποδέχτηκε μέσω της ιδιωτικής πολεοδόμησης του ΕΠΣ την υλοποίηση του πρώτου ουρανοξύστη.
Άραγε πόσα τέτοια ΕΠΣ θα δούμε στο μέλλον και με ποια κριτήρια θα εγκρίνονται ή όχι; Αποκλειστικά με την προφανή αιτιολογία πως «αφήνουν περισσότερο ελεύθερο χώρο»; Ο «ελεύθερος χώρος» πόσο ελεύθερος θα είναι ως περιβάλλων χώρος υπερπολυτελών κατοικιών των προνομιούχων; Θα γεμίσουμε «τοπόσημα», αλλά και τις τσέπες επενδυτών που έχουν τον τρόπο να χαρακτηρίζονται «στρατηγικοί»;
Τέτοιου τύπου επενδύσεις-σύμβολα πολυτέλειας και πλούτου, αλλά και διεθνούς κερδοσκοπίας, σε μια πόλη που οι κάτοικοί της δεν αντέχουν τα τελευταία χρόνια στο δυσβάσταχτο κόστος στέγασης, θα επιταχύνουν και θα επιδεινώσουν την υπάρχουσα κατάσταση, γιατί κάποιοι αποφάσισαν ότι θα βλέπουν την πόλη αφ’ υψηλού, και όχι μόνο σε μεταφορικό επίπεδο.
Οι ουρανοξύστες αποτελούν επενδύσεις προβολής ισχύος αντιγράφοντας ένα μοντέλο δόμησης που έχει αποτύχει διεθνώς και εφαρμόζεται πλέον σήμερα μόνο σε πόλεις του «αναπτυσσόμενου» κόσμου ή σε επιχειρηματικά κέντρα πόλεων, όπου οι αξίες γης είναι απλησίαστες. Τι σχέση έχει η Θεσσαλονίκη με αυτές τις περιπτώσεις;
Η γνωµοδότηση του ∆ήµου Θεσσαλονίκης επί της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) δεν εξέτασε ως όφειλε τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του ΕΠΣ στην κλίμακα της μητροπολιτικής περιοχής Θεσσαλονίκης. Αντίθετα, αναφέρθηκε στο πράσινο και στους ανοικτούς χώρους μέσα στο οικόπεδο, προσέγγιση που ούτε στρατηγικού ούτε μητροπολιτικού χαρακτήρα είναι.
Αντίθετα, έκανε προτάσεις real estate επί του ΕΠΣ προκειμένου να ωφεληθεί ο Δήμος από τις ανταλλαγές οικοπέδων, αντί να προτείνει περιβαλλοντικούς όρους και προϋποθέσεις υλοποίησης του σχεδίου, που είναι το ουσιαστικό ζητούμενο.
Επιπλέον, ενώ το «θέμα» είναι γνωστό στην πόλη ως «ο ουρανοξύστης», στην 23σέλιδη εισήγηση της επιτροπής του Δήμου αφιερώνεται μόνο μία γραμμή για το κτίριο ύψους 100 μ., χωρίς να καταλαβαίνει κανείς γιατί έχει επιλεγεί αυτό το ύψος και όχι κάποιο άλλο, όπως 50 ή 150 μ. Για τη διοίκηση του Δήμου και τις επιτροπές του είναι εντελώς αδιάφορο και ελάσσονος σημασίας για την έγκριση Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων ζήτημα η ύπαρξη κτιρίου με τετραπλάσιο από το μέγιστο της Θεσσαλονίκης ύψος κτιρίου; Δεν επηρεάζει καθόλου την πόλη;
Ο ρόλος των ΕΠΣ (πάρα τις διακηρύξεις τους) είναι να χαρακτηρίζονται ως «στρατηγικές» αμφιλεγόμενες επενδύσεις, λαμβάνοντας πολεοδομικά μπόνους («αναπτυξιακά εργαλεία») κατά παρέκκλιση των κανόνων, για την εκμετάλλευση των «φιλέτων», και να απομονώνονται χωρικά με σκοπό να λειτουργούν ως νησίδες κέρδους επιβαρύνοντας μόνο την πόλη.
Σε αυτήν την περίπτωση ο επενδυτής για την ταχύτερη υλοποίηση του σχεδίου του (που είναι οφθαλμοφανές ότι είναι ο ουρανοξύστης) δεν ενέταξε τη συνολική ανατολική είσοδο της πόλης στη μελέτη, αλλά μόνο την ιδιοκτησία του, αφήνοντας 2 μαύρες τρύπες βόρεια και νότια αυτής να παραμένουν εκτός πολεοδομικού ιστού, διακυβεύοντας τη σύνδεση του σχεδίου με την πόλη! (όπως υποτίθεται πως είναι ο σκοπός και υπερθεματίζεται και στην 23σελιδη εισήγηση της επιτροπής του Δήμου).
Ακόμη κι αυτό δεν ήταν αρκετό για να απορρίψει ο Δήμος τη ΣΜΠΕ. Αντιθέτως, η πλειοψηφία υπερψήφισε στη λογική «ας γίνει στα γρήγορα ο ουρανοξύστης και για τα άλλα… βλέπουμε».