Είναι ωραίο πράγμα τα ενυδρεία. Μορφώνουν παιδιά και μεγαλύτερους, εμβαθύνουν τη σχέση μας με το θαλάσσιο κόσμο, ευαισθητοποιούν για την περιβαλλοντική κρίση. Θα ήταν ωραίο να είχαμε και στη Θεσσαλονίκη ένα καλοφτιαγμένο ενυδρείο, με σεβασμό στους περιβαλλοντικούς όρους και στη θαλάσσια ζωή που θα φιλοξενεί. Δυστυχώς, δεν έχουμε την παραμικρή ελπίδα ότι η πρόταση της διοίκησης του Δήμου για τη δημιουργία ενός ενυδρείου στην περιοχή του Κελλάριου όρμου μπορεί να καταλήξει σε κάτι τέτοιο. Και εξηγούμε:
– Ο Κελλάριος, με τη μικρή, αμμώδη παραλία του, είναι αυτή τη στιγμή το τελευταίο απομεινάρι από την παλιά φυσική ακτογραμμή της πόλης (βλέπε φώτο). Αποτελεί έτσι ένα μοναδικό, ζωντανό μνημείο της ιστορίας του τοπίου της Θεσσαλονίκης. Επιπλέον, το υποθαλάσσιο τείχος του δίνει μεγάλη αρχαιολογική αξία.
Σε μια πολιτισμένη πόλη, θα ήταν αυταπόδεικτο ότι ένας τέτοιος τόπος θα έπρεπε να διατηρηθεί ανέγγιχτος, με τη φυσική του ομορφιά, ως ένας περιποιημένος, καθαρός, ανοιχτός δημόσιος χώρος. Οι άρχοντες της δικής μας πόλης αντίθετα, τον αντιμετωπίζουν απλά ως ένα αδόμητο οικόπεδο και -ανάλογα με τις ιδέες που τους κατεβαίνουν ή τους φίλους που θέλουν να εξυπηρετήσουν- θέλουν να τον κάνουν μαρίνα, βάση ναυταθλητισμού (για να ελευθερώσουν άλλα, πιο πολύτιμα οικόπεδα στη Νέα Παραλία) και προσφάτως ενυδρείο. Μέχρι τότε, είτε από ανικανότητα, είτε επίτηδες, τον αφήνουν να ρημάζει γεμάτος σκουπίδια (να ‘ναι καλά οι πρωτοβουλίες πολιτών που κάθε τόσο τον καθαρίζουν).
– Ο παρακείμενος κι εξίσου ρημαγμένος παραλιακός χώρος κάτω από το Ποσειδώνιο, αποτελεί την παλιά εκβολή ενός εκ των μεγάλων ρεμάτων της πόλης, όταν αυτή ακόμα είχε κάποια επαφή με το έδαφος, τη φύση, το νερό.
Στις αναπτυγμένες πόλεις του κόσμου προσπαθούν να ξεθάψουν τις παλιές κοίτες, να αποκαταστήσουν τη φυσική ροή και τη βλάστηση στις όχθες τους. Προσπαθούν έτσι να βελτιώσουν τόσο την ποιότητα της ζωής, όσο και την ανθεκτικότητα απέναντι στις πλημμύρες. Έχουν, βλέπετε, πάρει σοβαρά το ζήτημα της κλιματικής κρίσης. Στη δική μας πόλη, στην πόλη που έχτισε το Δημαρχείο της στον τελευταίο ανοιχτό χώρο του κέντρου κι ετοιμάζεται τώρα να αναπλάσει τη ΔΕΘ στερώντας μας την τελευταία ελπίδα για πράσινο, η κλιματική κρίση είναι ένα ωραίο θέμα για ομιλίες, ή για χρηματοδοτούμενα προγράμματα της Coca Cola. Δεν έχει να κάνει με τις υποδομές, τα ρέματα, το πράσινο, το τσιμέντο, τους δρόμους, τις μετακινήσεις. Αυτά αφορούν αποκλειστικά την «ανάπτυξη», η οποία αποτελεί ένα τελείως διαφορετικό θέμα. Έτσι, ο παραλιακός χώρος του Ποσειδωνίου είναι κι αυτός απλά ένα άχτιστο οικόπεδο το οποίο περιμένει τον κατάλληλο επενδυτή.
– Προκαλεί θυμηδία το γεγονός ότι λίγα χιλιόμετρα παρακάτω, στα Τσαΐρια της Περαίας, το Τεχνολογικό Πάρκο Thess INTEC σχεδιάζει ένα άλλο ενυδρείο. Ευγενές σπορ η αναπτυξιακή άμιλλα μεταξύ φορέων, εταιριών και πολιτευτών, αλλά δεν μας πέφτουν κάπως πολλά δύο ενυδρεία;
Σε κάποια κανονική πόλη, θα υπήρχε ένας ενιαίος χωροταξικός σχεδιασμός για το παραλιακό μέτωπο και όλο το συγκρότημα. Αν στην πόλη αυτή είχαν και λίγη δημοκρατία, αυτόν τον σχεδιασμό θα τον έκαναν μαζί με τους πολίτες της, ακούγοντας τις δικές τους ανάγκες και προτεραιότητες. Εδώ πάλι, δεν κολλάμε σε τέτοια διαδικαστικά ζητήματα. Πρώτα πετάξαμε στα σκουπίδια το Ρυθμιστικό Σχέδιο, για να μην μας εμποδίζει σε διάφορες αποσπασματικές παρεμβάσεις, και μετά φτιάξαμε ένα υποτιθέμενο Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο μόνο για το παραλιακό μέτωπο, το οποίο κανείς δεν ξέρει πού βρίσκεται, τι λέει, αν θα εκδοθεί. Παρόλα αυτά, απέδειξε ήδη τη σημασία του, προσφέροντας ήδη πολλάκις την ευκαιρία στον Περιφερειάρχη, τους Δημάρχους και άλλους παράγοντες να βγαίνουν στα κανάλια να μας εξηγούν τι καλά που θα τα κάνουν όλα.
– Όσο για την περίφημη «προσέλκυση επισκεπτών», τη μόνιμη επωδό όλων των δημοτικών αρχών, φοβόμαστε ότι -ακόμα και αν κάποτε βρεθούν τα λεφτά και φτιαχτεί το ενυδρείο- δεν πάει έτσι ακριβώς. Η διοίκηση του Δήμου φέρει την τετριμμένη, επαρχιώτικη, νεοπλουτίστικη αντίληψη ότι οι επισκέπτες θα έρθουν στη Θεσσαλονίκη αν φτιάξουμε ενυδρεία ή αν ανακαινίσουμε την Πλατεία Αριστοτέλους, η οποία -όπως είπε ο Δήμαρχος σε μια δήλωση μνημειώδους άγνοιας- «τα έχει τα χρονάκια της».
Μια πόλη – προορισμό όμως, οι επισκέπτες την επιλέγουν ακριβώς για «τα χρονάκια της»: για τον χαρακτήρα, την ιστορία, την ατμόσφαιρά της. Ευτυχώς ή δυστυχώς, αυτή δεν φτιάχνεται ούτε με φαραωνικές παρεμβάσεις σαν αυτή της νέας ΔΕΘ, ούτε με ανακαινίσεις, λες κι είμαστε καφετέρια στην παραλιακή. Κανένα ενυδρείο -για να θυμηθούμε αυτό που μας πονάει- δεν μπορεί να αντικαταστήσει την Decumanus Maximus, αυτή που τεμαχίζουνε στα μουλωχτά κάθε βράδυ. Οι επισκέπτες, επίσης, διαμένουν πολλές μέρες σε μια πόλη αν μπορούν να περπατήσουν σε αυτή με ασφάλεια, να παρακολουθήσουν εκθέσεις και θέατρα, να αράξουν σε ένα πάρκο, να μετακινηθούν με δημόσια μέσα. Ό,τι ακριβώς μας στερεί η Διοίκηση του Δήμου με τις λάθος προτεραιότητές της.
Θέλουμε λοιπόν να θυμίσουμε στον Δήμαρχό μας ότι η Θεσσαλονίκη ασφυκτιά για λίγο πράσινο. Ότι μας λείπουν ελεύθεροι χώροι. Ότι η Πλατεία Ελευθερίας είναι εδώ και 2 χρόνια κλεισμένη με λαμαρίνες, εξαιτίας της εμμονής του για υπόγειο πάρκινγκ. Ότι ο ΟΑΣΘ, τον οποίο συνδιοικεί, σακατεύει καθημερινά την αξιοπρέπεια των πολιτών. Ότι ζούμε πνιγμένοι στο ΙΧ και το καυσαέριο. Ότι το Μετρό δεν θα γίνει ούτε το 2023, ούτε το 2025 και το ξέρουμε όλοι αυτό. Ότι όσο ζούμε σε αυτή την κατάσταση, μας ακούγεται κάπως ειρωνικό να μιλάμε για ενυδρεία.
Άλλωστε, διαθέτουμε αρκετούς καρχαρίες να αναμένουν τις μελέτες επί προμελετών που θα χρειαστούν αυτά τα έργα, αρκετούς χάνους να πιστεύουν ότι θα φτιάξουμε δυο ενυδρεία στην πόλη, αρκετά φύκια που έχουμε αγοράσει κατά καιρούς σαν μεταξωτές κορδέλες, για να τυλίξουμε το τσιμέντο που μας περιβάλλει. Ας περιοριστούμε στο να χαζεύουμε αυτή την πλούσια θαλάσσια ζωή που μας περιβάλλει και τα χρήματα που θα χαλούσαμε σε ενυδρεία ας τα κρατήσουμε για να κάνουμε πρώτα μητροπολιτικό πάρκο στο χώρο της ΔΕΘ.
