Η μακρά ιστορία απαγορεύσεων κουρδικών πολιτικών κομμάτων στην Τουρκία

Αν τελικώς το φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών απαγορευτεί, θα συμπληρώσει το πάνθεον του ιστορικού απαγορεύσεων πολιτικών κομμάτων στην Τουρκία με μία ακόμη απαγόρευση. Υπολογίζεται ότι ξεπερνούν τα 20 τα πολιτικά κόμματα που έχουν απαγορευτεί στην Τουρκία τα τελευταία 50 χρόνια και βεβαίως θα είναι το πρώτο κόμμα με παρουσία στο κοινοβούλιο – και μάλιστα το δεύτερο σε δύναμη από την αντιπολίτευση -που απαγορεύεται επί διακυβέρνησης Ερντογάν.

Ο ίδιος άλλωστε ο Ερντογάν και ο πολιτικός σχηματισμός από τον οποίο προέρχεται, έχουν “τύχει” της ίδιας περιποίησης από το κεμαλικό κατεστημένο επανειλημμένως.

Γιατί δεν είναι μόνο τα φιλοκουρδικά κόμματα που απαγορεύονταν στην Τουρκία, αντίστοιχο ιστορικό καταγράφεται στην κεμαλική Τουρκία και για τις φιλοϊσλαμικές πολιτικές δυνάμεις τα προηγούμενα χρόνια, με τον ίδιο τον Ερντογάν να φυλακίζεται το 1999 για 4 μήνες, και βεβαίως κυρίως για τα αριστερά πολιτικά κόμματα…

Ο Ερντογάν παρότι είχε διακηρύξει στο παρελθόν ότι δεν επιθυμεί το κλείσιμο πολιτικών κομμάτων, κατά τη διάρκεια διακυβέρνησής του δεν ήταν λίγες οι φορές που με δικαστικές αποφάσεις διώχθηκαν πολιτικοί του αντίπαλοι ή έχουν απαγορευτεί πολιτικοί σχηματισμοί. Η επίθεση εναντίον του Κουρδικού στοιχείου  μετρά τουλάχιστον από τις εκλογές Ιουνίου του 2015 και λαμβάνει διαστάσεις φυλετικού διωγμού από την απόπειρα πραξικοπήματος τον Ιούνιο του 2016 και μετά. Φυλακίσεις χιλιάδων αγωνιστών και εκλεγμένων είτε στο κοινοβούλιο είτε στις δημοτικές αρχές, αποτελεί σχεδόν καθημερινότητα για τις νοτιοανατολικές περιοχές της Τουρκίας που δεχθήκανε ανηλεή επίθεση από το καλοκαίρι του 2016 μέχρι και σήμερα, αλλά και στα μεγάλα  αστικά κέντρα. Αποτέλεσμα σε μία περιοχή όπου οι δημοτικές αρχές κυριαρχούνταν από το κουρδικό στοιχείο, να μην υπάρχει ίχνος Κούρδου ή Κούρδισσας συνδημάρχου που να μην έχει περάσει την πόρτα της φυλακής.

Ενδεικτικό ένα μικρό ιστορικό καταγραφής της πορείας των φιλοκουρδικών κομμάτων, η μοίρα των οποίων, όπως φαίνεται, επαναλαμβάνεται από τότε που το πρώτο φιλοκουρδικό κόμμα εισήλθε στην τουρκική εθνοσυνέλευση στις αρχές του 1990.

  • Το Λαϊκό Εργατικό Κόμμα (HEP), ιδρύθηκε στις 7 Ιουνίου 1990. Το HEP εντάχθηκε στο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SHP) και στις γενικές εκλογές του 1991 στην Τουρκία και κέρδισε 22 έδρες στη Μεγάλη Τουρκική Εθνοσυνέλευση. Τον Ιούλιο του 1993, το Συνταγματικό Δικαστήριο απαγόρευσε το HEP.
  • Τον Μάιο του 1993, λίγο πριν την απαγόρευση του HEP, ιδρύεται το Κόμμα Ελευθερίας και Δημοκρατίας (OZDEP). Στις 23 Νοεμβρίου 1993, το OZDEP απαγορεύτηκε επίσης.
  • Το Κόμμα Δημοκρατίας (DEP) το διαδέχεται. Το κόμμα απαγορεύτηκε το 1994 και ορισμένοι από τους βουλευτές του φυλακίστηκαν.
  • Το Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα (HADEP), ιδρύθηκε τον Μάιο του 1994 και απαγορεύτηκε το Μάρτιο του 2003 από το Συνταγματικό Δικαστήριο με την αιτιολογία ότι υποστήριζε το Εργατικό Κουρδικό Κόμμα (PKK).
  • Το Δημοκρατικό Λαϊκό Κόμμα (DEHAP) αποτελεί ουσιαστικά τη συνέχειά του, ιδρύθηκε το 1997 και στις εκλογές του 2002 κερδίζει 6,2% των ψήφων αλλά δεν εισέρχεται στη Βουλή λόγω του πλαφόν του 10%.
  • Τον Αύγουστο του 2005 συγχωνεύεται ουσιαστικά με το Κόμμα Δημοκρατικής Κοινωνίας (DTP) και το DEHAP διαλύεται τρεις μήνες αργότερα, τον Νοέμβριο του 2005. Στις γενικές εκλογές του 2007 οι υποψήφιοί του κατέβηκαν ως ανεξάρτητοι και κέρδισαν 22 έδρες. Στις τοπικές εκλογές δύο χρόνια αργότερα, το 2009, το DTP κέρδισε περισσότερους από 100 δήμους και κωμοπόλεις κυρίως στη ΝΑ Τουρκία. Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Τουρκίας απαγόρευσε το κόμμα στις 11 Δεκεμβρίου 2009.
  • Το Κόμμα Ειρήνης και Δημοκρατίας (BDP) ακολούθησε. Ιδρύθηκε το 2008 και διαδέχθηκε ουσιαστικά το DTP. Στις εκλογές που ακολούθησαν το 2011 υποστήριξε ανεξάρτητους υποψήφιους, – σε συμμαχία με πολλά άλλα μικρά αριστερά κόμματα – παρακάμπτοντας έτσι το εκλογικό πλαφόν του 10% και εκλέγοντας 35 βουλευτές. Tην προεδρία του BDP μοιράζονταν ο Σελαχατίν Ντεμιρτάς και η Γκιουλντάν Κισανάκ, καθώς ήδη εφαρμοζόταν η αρχή αυτή της συμπροεδρίας ανδρών – γυναικών σε όλα τα αξιώματα ακόμη και στους δήμους.
  • Το 2012 ιδρύεται το Κόμμα Δημοκρατίας των Λαών (HDP), το οποίο αποτελεί έναν αριστερού προσανατολισμού συνασπισμό με έμφαση στα δικαιώματα των μειονοτήτων, στα έμφυλα ζητήματα και στα ανθρώπινα δικαιώματα. Αποτελεί την πολιτική έκφραση του Λαϊκού Δημοκρατικού Κονγκρέσου (HDK) μιας πλατφόρμας πολλών αριστερών κινημάτων, οργανώσεων και κομμάτων.
  • Στις προεδρικές εκλογές του 2014 το HDP κατέρχεται με δικό του υποψήφιο, τον Ντεμιρτάς, ο οποίος καταφέρνει να αποσπάσει το 9,77%. Τον επόμενο χρόνο ξεπερνά τις προσδοκίες. Καταφέρνει στις εκλογές του Ιουνίου 2015 να πετύχει το ποσοστό 13,17% και να εισέλθει στη Μεγάλη Τουρκική Εθνοσυνέλευση ως το τρίτο σε δύναμη κόμμα, ενώ στις επαναληπτικές εκλογές του ίδιου χρόνου τον Νοέμβριο εισέρχεται πάλι στη Βουλή με 10,7%, με 59 βουλευτές στην 550μελή Βουλή. Σήμερα με τις συνταγματικές αλλαγές που έχουν γίνει το HDP διαθέτει 67 μέλη στο κοινοβούλιο του οποίου τα μέλη είναι πλέον 600 και είναι το τρίτο σε δύναμη κόμμα.

Ντερμιτράς: Συνταγματικό έγκλημα…

Το αίτημα προς το συνταγματικό δικαστήριο εκτός από την απαγόρευση του Κόμματος Δημοκρατίας των Λαών (HDP) ζητά και την απαγόρευση πολιτικής δραστηριότητας για 687 μέλη του, μεταξύ των οποίων και ο χαρισματικός πρώην συμπρόεδρος του κόμματος Σελαχετίν Ντεμιρτάς, ο οποίος αντιμετωπίζει ποινές 147 χρόνια φυλάκισης. Επίσης ήδη από την επόμενη κιόλας ημέρας ξεκίνησε ανθρωποκυνηγητό στελεχών του HDP από την τουρκική αστυνομία. Όπως έγινε γνωστό έχει βγει ένταλμα για 15 στελέχη του κόμματος στην Κωνσταντινούπολη, στα Άδανα και σε άλλες πόλεις.

Για συνταγματικό έγκλημα” μιλά μέσα από αναρτήσεις του στο twitter ο φυλακισμένος από το 2016 Ντερμιτράς στις φυλακές της Αδριανούπολης,: «Μέχρι σήμερα, έχουν κλείσει κόμματα είτε από τους συνωμότες πραξικοπήματος είτε από το καθεστώς Για πρώτη φορά, υποβάλλεται αίτημα κλεισίματος εναντίον άλλου κόμματος για να κερδίσει ένα κόμμα εκλογές. Αυτό δεν είναι μόνο ο πυθμένας της ανηθικότητας, αλλά και ένα σοβαρό συνταγματικό έγκλημα” τονίζει και προσθέτει πως το HDP δεν είναι “μόνο το κτίριο είναι η ψυχή μας” και αυτό δεν μπορούν να το φυλακίσουν. Επίσης, αφήνει αιχμές ότι όλη αυτή η μεθόδευση δεν είναι τίποτα άλλο από την ανησυχία του κυβερνητικού συνασπισμού απέναντι στις επερχόμενες εκλογές του 2023.

Μαρίνα Γ. Μεϊντάνη

Μοιραστείτε το άρθρο