Του Γιάννη Γκλαρνέτατζη
Από την εικοστή πρώτη μέχρι την τριακοστή θέση σύμφωνα με τον συνολικό αριθμό των κρουσμάτων κορονοϊού βρίσκουμε το Μπαγκλαντές, την Ολλανδία, τη Λευκορωσία, το Εκουαδόρ, τη Σουηδία, τη Σιγκαπούρη, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), τη Νότια Αφρική, την Πορτογαλία και την Ελβετία. Επομένως έχουμε πέντε ευρωπαϊκές (τη μία από το ανατολικό τμήμα της ηπείρου), τρεις ασιατικές (μία από ινδική υποήπειρο, μία από Νοτιοανατολική Ασία και μία από Αραβική χερσόνησο), μία λατινοαμερικανική και την πρώτη αφρικανική. Ανάμεσά τους περιλαμβάνεται και η πρώτη χώρα σε αριθμό διαγνωστικών τεστ ανά εκατομμύριο πληθυσμού.
Α) Κρούσματα
Διάγραμμα 1: Αριθμός κρουσμάτων της τρίτης δεκάδας χωρών
Μάλλον το πιο μπερδεμένο διάγραμμα κρουσμάτων στις τρεις πρώτες δεκάδες, αφού όλες οι χώρες καταλήγουν με μικρή διαφορά μεταξύ τους (κάπου περίπου στις 30.000 και τις 45.000), αλλά με λίγη προσοχή διακρίνουμε αρκετά πράγματα. Παρατηρούμε λοιπόν την κλασική πια παραβολική τροχιά των δυτικοευρωπαϊκών χωρών (Ολλανδία, Ελβετία, Πορτογαλία), όπου φαίνεται ότι «φρενάρει» ο ρυθμός εξάπλωσης της επιδημίας – αλλού πιο γρήγορα, αλλού πιο αργά, αλλού πιο ψηλά, αλλού πιο χαμηλά. Ιδιαίτερα να προσέξουμε την Ελβετία, που στις αρχές Απριλίου είχε τα περισσότερα κρούσματα από τις δέκα αυτές χώρες και στο τέλος Μαΐου έχει τα λιγότερα. Παραφωνία στο δυτικοευρωπαϊκό μοντέλο γραμμών αποτελεί η Σουηδία, που είναι μια ξεκάθαρη ευθεία με σταθερή κλίση, που σημαίνει σταθερό ρυθμό αύξησης των κρουσμάτων. Μ’ αυτόν τον τρόπο η σκανδιναβική χώρα ξεκινάει και καταλήγει με μία θέση διαφορά, από την τέταρτη στην πέμπτη.
Τη γραμμή του Εκουαδόρ μπορούμε να τη χαρακτηρίσουμε κάπως περίεργη, καθώς είναι τεθλασμένη με πολλά «σπασίματα» (αλλαγές της κλίσης), που δηλώνουν αλλαγές του ρυθμού αύξησης των κρουσμάτων ή προβληματική καταμέτρησή τους. Ευθείες μοιάζουν να είναι, ιδιαίτερα μετά τα μέσα Απριλίου, οι γραμμές της Λευκορωσίας
(που έχει και την πιο απότομη κλίση, άρα την πιο ταχεία αύξηση κρουσμάτων μεταξύ των τριών αυτών χωρών), της Σιγκαπούρης και των ΗΑΕ, με την τελευταία να τείνει να αποκτήσει χαρακτηριστικά υπερβολής. Ξεκάθαρα υπερβολικές τροχιές ακολουθούν οι γραμμές της Νότιας Αφρικής και κυρίως του Μπαγκλαντές, που «κατορθώνει» το αντίστροφο από την Ελβετία, από την τελευταία θέση μεταξύ αυτών των χωρών με ελάχιστα (56) κρούσματα να φτάνει στην πρώτη ξεπερνώντας τις 47.000.
Διάγραμμα 2: Αριθμός κρουσμάτων ανά εκατομμύριο πληθυσμού της τρίτης δεκάδας χωρών στις 31.5
Κοντά στις 6.000 βρίσκεται η Σιγκαπούρη (10η παγκοσμίως, ακριβώς πάνω από τις ΗΠΑ) και στις 4.500 η Λευκορωσία (18η). Ακολουθούν με 3.700 η Σουηδία (24η) και με περίπου 3.500 η Ελβετία (25η) και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (26α). Κοντά στα 3.200 έχει η Πορτογαλία (30ή) και στα 2.700 η Ολλανδία (35η).
Κάτω από τον παγκόσμιο μέσο όρο των περίπου οκτακοσίων κρουσμάτων ανά εκατομμύριο βρίσκονται μόνο η Νότια Αφρική (82η) και το Μπαγκλαντές (103ο).
Β) Θύματα
Διάγραμμα 3: Αριθμός θυμάτων της τρίτης δεκάδας χωρών
Οι παραβολικές τροχιές της Ολλανδίας και της Ελβετίας μοιάζουν με τις αντίστοιχές τους για τα κρούσματα, με την πρώτη να φτάνει στους 6.000 νεκρούς και τη δεύτερη στους 2.000. Η πορτογαλική τροχιά μοιάζει αυτή τη φορά περισσότερο με ευθεία που έχει μάλιστα μικρή κλίση, αυξάνεται δηλαδή αργά. Οι γραμμές της Σουηδίας και του Εκουαδόρ είναι τεθλασμένες που στο τέλος κάμπτονται προς παραβολές, φθάνοντας κοντά στις 4.500 η πρώτη και στις 3.500 το δεύτερο. Οι γραμμές των άλλων πέντε χωρών βρίσκονται πολύ χαμηλά, με αυτές της Νότιας Αφρικής και του Μπαγκλαντές να εμφανίζουν ανοδική τάση. Θα τις δούμε καλύτερα στο επόμενο διάγραμμα.
Διάγραμμα 4: Αριθμός θυμάτων των πέντε χωρών με τα λιγότερα θύματα από την τρίτη δεκάδα
Εδώ φαίνεται ξεκάθαρα η υπερβολική τροχιά της Νότιας Αφρικής και του Μπαγκλαντές που πλησιάζουν τα επτακόσια θύματα, ενώ τα ΗΑΕ ακολουθώντας μια τεθλασμένη πορεία διαχωρίζονται από τη Νότια Αφρική στα μέσα Μαΐου. Ένα μήνα περίπου νωρίτερα είχε διαχωριστεί απ’ αυτές τις δύο χώρες και η Λευκορωσία. Τέλος, η Σιγκαπούρη έχει έναν ελάχιστο αριθμό θυμάτων, γεγονός που αντικατοπτρίζεται από την ευθεία της, που μετά βίας αποκολλάται από τον οριζόντιο άξονα.
Διάγραμμα 5: Αριθμός θυμάτων ανά εκατομμύριο πληθυσμού της τρίτης δεκάδας χωρών στις 31.5
Βλέπουμε την εικόνα του κακού δυτικοευρωπαϊκού παραδείγματος με τη Σουηδία να πλησιάζει τους 450 νεκρούς στο εκατομμύριο (8η παγκοσμίως), την Ολλανδία τους 350 (10η) και την Ελβετία να ξεπερνά τους διακόσιους (15η). Παρεμβάλλεται το Εκουαδόρ που έχει σχεδόν διακόσιους (18ο) και ακολουθεί η Πορτογαλία με λιγότερους από εκατόν πενήντα (21η). Οι υπόλοιπες πέντε χώρες βρίσκονται πολύ χαμηλότερα και σαφώς κάτω του παγκόσμιου μέσου όρου των 48 νεκρών ανά εκατομμύριο. Έτσι, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είναι 60ά παγκοσμίως, η Λευκορωσία 65η, η Νότια Αφρική 83η, η Σιγκαπούρη 120ή και το Μπαγκλαντές 123ο (η μεταξύ τους διαφορά είναι δεκαδικά ψηφία).
Διάγραμμα 6: Θνητότητα (θύματα / κρούσματα) της τρίτης δεκάδας χωρών στις 31.5
Η εικόνα μοιάζει να επαναλαμβάνεται. Αυτή τη φορά είναι η Ολλανδία πιο πάνω με σχεδόν δεκατρείς νεκρούς ανά εκατό κρούσματα, μετά η Σουηδία με περίπου δώδεκα και κατόπιν πάλι παρεμβάλλεται μεταξύ των δυτικοευρωπαϊκών χωρών, αλλά πιο ψηλά αυτή τη φορά, το Εκουαδόρ με κοντά στους εννιά. Λίγο πάνω από τον παγκόσμιο δείκτη του 6% βλέπουμε την Ελβετία, ενώ η Πορτογαλία βρίσκεται περισσότερο από 1,5% κάτω απ’ αυτό το όριο. Η επόμενη χώρα (Νότια Αφρική) έχει λιγότερο από το μισό της Πορτογαλίας, σχεδόν στο ενάμισι βρίσκεται το Μπαγκλαντές και κάτω από τη μονάδα τα ΗΑΕ, η Λευκορωσία και η Σιγκαπούρη (μετά βίας ένα τοις χιλίοις).
Γ) Τεστ
Διάγραμμα 7: Συνολικός αριθμός τεστ της τρίτης δεκάδας χωρών στις 31.5
Η διαφορά του αριθμού των τεστ που έχουν διεξαχθεί στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα σε σχέση με τις άλλες χώρες «βγάζει μάτι», καθώς έχουν γίνει πάνω από δύο εκατομμύρια τεστ. Η Πορτογαλία πλησιάζει τις 800.000 ακολουθούμενη από τη Νότια Αφρική. Πάνω από μισό εκατομμύριο στη Λευκορωσία, σχεδόν 400.000 στην Ελβετία και πάνω από 300.000 σε Ολλανδία, Σιγκαπούρη και Μπαγκλαντές. Εντυπωσιάζει ο μικρός αριθμός της Σουηδίας, ενώ και πάλι μια λατινοαμερικανική χώρα εμφανίζει το χαμηλότερο νούμερο.
Διάγραμμα 8: Αριθμός τεστ ανά εκατομμύριο πληθυσμού της τρίτης δεκάδας χωρών στις 31.5
Αναμενόμενα, όπως και στο πρώτο διάγραμμα, η ράβδος των ΗΑΕ ξεχωρίζει και πάλι. Με πάνω από 20.000 τεστ ανά εκατομμύριο αυτή η χώρα είναι ουσιαστικά η πρώτη στον κόσμο σ’ αυτόν τον δείκτη (τυπικά την ξεπερνά το Γιβραλτάρ, αλλά πέρα από το ότι δεν είναι ανεξάρτητο κράτος, έχει εξαιρετικά μικρό πληθυσμό). Πολύ παρακάτω βέβαια βρίσκουμε την Πορτογαλία (17η παγκοσμίως) και σχεδόν μαζί τη Λευκορωσία (30ή) και τη Σιγκαπούρη (31η). Ακολουθεί η Ελβετία (38η), ενώ χαμηλά μπορούμε να πούμε ότι βρίσκονται η Σουηδία (59η) και η Ολλανδία (66η). Τις
τελευταίες θέσεις καταλαμβάνουν η Νότια Αφρική (93η), το Εκουαδόρ (107ο) και το –πολύ μεγάλο πληθυσμιακά– Μπαγκλαντές (153ο).
Διάγραμμα 9: Αριθμός τεστ ανά κρούσμα της τρίτης δεκάδας χωρών στις 31.5
Πάλι η ράβδος των ΗΑΕ είναι μακράν η μακρύτερη ξεπερνώντας τα 60 τεστ ανά κρούσμα. Πορτογαλία και Νότια Αφρική έχουν πάνω από 20, ενώ με πάνω από δέκα –και πολύ κοντά μεταξύ τους– είναι η Ελβετία με τη Λευκορωσία. Η Σιγκαπούρη πλησιάζει τα δέκα, ενώ ξανά χαμηλά βρίσκονται η Ολλανδία και η Σουηδία (η δεύτερη κάτω και από το Μπαγκλαντές), με τελευταίο και πάλι το Εκουαδόρ.
Δ) Συμπερασματικά
Το Μπαγκλαντές είναι η τρίτη χώρα της Νότιας Ασίας που συναντάμε στις πρώτες τριάντα σε αριθμό κρουσμάτων, μετά την Ινδία και το Πακιστάν. Γενικά, φαίνεται να επιβεβαιώνεται ένα σχετικό μοντέλο που εμφανίζουν αυτές οι χώρες. Έχουμε ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων με πολύ μικρότερη αύξηση των θυμάτων, με αποτέλεσμα χαμηλό δείκτη θνητότητας. Επίσης χαμηλοί παραμένουν οι αριθμοί κρουσμάτων και θυμάτων ανά εκατομμύριο κατοίκων λόγω των πολύ μεγάλων πληθυσμών τους. Στα τεστ το Μπαγκλαντές μοιάζει περισσότερο με το Πακιστάν παρά με την Ινδία, καθώς έχει παρόμοια (και λίγο μικρότερα) νούμερα αναλογικά με τον πληθυσμό και τον αριθμό των κρουσμάτων. Το ίδιο αγωνιώδες ερώτημα αφορά όλες αυτές τις πολύ φτωχές και πολύ μεγάλες πληθυσμιακά χώρες. Θα συνεχιστεί αυτή η μεγάλη απόκλιση στον ρυθμό αύξησης μεταξύ κρουσμάτων και θανάτων, και αν όχι προς τα πού θα γίνει η σύγκλισή τους;
Οι τέσσερις δυτικοευρωπαϊκές χώρες αυτού του γκρουπ μπορούν να χωριστούν σε δύο ζευγάρια, με την Ελβετία και την Πορτογαλία να τα πηγαίνουν σαφώς πολύ καλύτερα από την Ολλανδία και –κυρίως– τη Σουηδία σχεδόν σε όλους τους δείκτες.
Η Ελβετία, λοιπόν, κάμπτει πολύ γρήγορα τις καμπύλες τόσο των κρουσμάτων όσο και των θυμάτων και καταγράφει πλέον μονοψήφιους αριθμούς νέων κρουσμάτων και σχεδόν καθόλου θανάτους. Όπως προαναφέραμε, ξεκινάει πρώτη σε κρούσματα σ’ αυτή τη δεκάδα και καταλήγει τελευταία – για την ακρίβεια, καθώς γράφονται αυτές οι γραμμές είναι ήδη (από τις 2 Ιουνίου) τριακοστή πρώτη, δηλαδή ανήκει στην επόμενη δεκάδα. Βέβαια, οι σχετικοί αριθμοί ανά εκατομμύριο είναι υψηλοί, με τους θανάτους να ξεπερνούν τους διακόσιους, ενώ η θνητότητα είναι στα επίπεδα του παγκόσμιου μέσου όρου. Μέτριος προς χαμηλός φαίνεται ο αριθμός των διαγνωστικών τεστ τόσο αναλογικά με τον πληθυσμό όσο και με τα κρούσματα.
Η Πορτογαλία, αν κι έχει μεγαλύτερο ρυθμό αύξησης κρουσμάτων, διατηρεί χαμηλά τα θύματα σε σχέση με τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης γενικά, και όχι μόνο μ’ αυτές που βρίσκονται σ’ αυτή την ομάδα. Οι θάνατοι ανά εκατομμύριο πλησιάζουν τους 150, ενώ η θνητότητα είναι σαφώς κάτω του παγκόσμιου 6%. Η χώρα έχει υψηλότερους αριθμούς σε όλους τους δείκτες που αφορούν τα τεστ σε σχέση με τις δυτικοευρωπαϊκές χώρες αυτής της δεκάδας.
Στην Ολλανδία, όπου τα μέτρα ήταν σχετικά χαλαρά, οι τροχιές γίνονται παραβολικές αργότερα και ψηλότερα σε σχέση με τις δυο προηγούμενες χώρες. Έτσι, ενώ οι ρυθμοί είναι πλέον πολύ χαμηλοί, η χώρα έχει ήδη σχεδόν 350 νεκρούς στο εκατομμύριο (τυπικά 10η αλλά ουσιαστικά 8η στον κόσμο, αν δεν λάβουμε υπόψη Σαν Μαρίνο και Ανδόρα) και η θνητότητά της φθάνει σχεδόν στο 13%, υπερδιπλάσια της παγκόσμιας. Επιπλέον, οι αριθμοί των τεστ είτε ανά
εκατομμύριο κατοίκων είτε ανά κρούσμα είναι λίγο πάνω από τις φτωχές τριτοκοσμικές χώρες του γκρουπ.
Η Σουηδία, που ακολούθησε την πολιτική ανοσίας αγέλης, διαφέρει έντονα από τις υπόλοιπες δυτικοευρωπαϊκές χώρες γενικά. Η γραμμή των κρουσμάτων είναι ευθεία, που σημαίνει ότι η αύξηση έχει έναν σταθερό ρυθμό και δεν επιβραδύνεται, γι’ αυτό άλλωστε και στο διάστημα των δύο αυτών μηνών ξεπερνά Πορτογαλία και Ελβετία, ενώ την ξεπερνούν Λευκορωσία, Εκουαδόρ και Μπαγκλαντές. Ευθεία είναι και η γραμμή όσον αφορά τα θύματα, τουλάχιστον από τα μέσα Απριλίου, αν και με μικρότερη κλίση. Μ’ αυτόν τον τρόπο σε αριθμό θανάτων αναλογικά με τον πληθυσμό πλησιάζει τους 450 στο εκατομμύριο (τυπικά 8η, αλλά ουσιαστικά 6η παγκοσμίως) και η θνητότητά της είναι σχεδόν διπλάσια της παγκόσμιας. Στα τεστ βρίσκεται γενικά χαμηλά και στον αριθμό τους ανά κρούσμα κάτω κι απ’ το Μπαγκλαντές! Φαίνεται πως η ανοσία αγέλης, εκτός από άρνηση lockdown, σημαίνει και αδιαφορία για την εξάπλωση της επιδημίας.
Για να τελειώσουμε με την Ευρώπη, ας δούμε τη Λευκορωσία, της οποίας οι γραμμές μοιάζουν με τις αντίστοιχες ρωσικές. Δηλαδή ευθεία αύξηση των κρουσμάτων, μικρή αύξηση των θανάτων, με αποτέλεσμα εξαιρετικά χαμηλή θνητότητα (το ένα δέκατο της παγκόσμιας) και χαμηλό αριθμό θυμάτων ανάλογα με τον πληθυσμό αλλά σχετικά υψηλό αριθμό κρουσμάτων. Αν και στον αριθμό τεστ βρίσκεται χαμηλότερα από τη Ρωσία, ξεπερνά την Ελβετία αναλογικά με τον πληθυσμό και βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο ανά κρούσμα. Στα επόμενα άρθρα θα δούμε κι άλλες πρώην χώρες της ΕΣΣΔ που γειτονεύουν με τη Ρωσία, που δείχνει ότι εκεί έχουμε μια νέα εστία της πανδημίας.
Η μόνη λατινοαμερικανική χώρα σ’ αυτή τη δεκάδα είναι το Εκουαδόρ, που παρουσιάζει τεθλασμένες γραμμές αύξησης κρουσμάτων και θυμάτων. Το αποτέλεσμα είναι πως όσον αφορά τον αριθμό θυμάτων ανά εκατομμύριο και τη θνητότητα η χώρα μοιάζει δυτικοευρωπαϊκή, με σχεδόν 200 νεκρούς στο εκατομμύριο και περίπου 8,5%. Στα διαγνωστικά τεστ, τέλος, έρχεται τελευταία στο γκρουπ σε απόλυτους αριθμούς, προτελευταία αναλογικά με τον πληθυσμό και ξανά τελευταία ανά κρούσμα, θυμίζοντας ότι το ίδιο συνέβη με τη Βραζιλία στην πρώτη δεκάδα και το Μεξικό στη δεύτερη.
Η Σιγκαπούρη είναι η πρώτη χώρα από τη Νοτιοανατολική Ασία που συναντάμε. Με μεγάλο ρυθμό αύξησης κρουσμάτων καταλήγει να έχει τον μεγαλύτερο αριθμό ανά εκατομμύριο πληθυσμού μεταξύ των χωρών αυτής της δεκάδας. Ο ρυθμός όμως αύξησης των θυμάτων είναι μηδαμινός, με αποτέλεσμα ελάχιστους νεκρούς και θνητότητα στο ένα τοις χιλίοις. Με απόλυτο αριθμό τεστ μεγαλύτερο της Σουηδίας και περίπου ίσο με της Ολλανδίας, ξεπερνά και τις δυο αυτές ευρωπαϊκές χώρες, αν αυτός ο αριθμός διαιρεθεί με τον πληθυσμό ή τα κρούσματα. Παραμένει όμως σε ένα σχετικά χαμηλό επίπεδο τεστ.
Στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα βλέπουμε τις ομοιότητες με τις άλλες χώρες της Αραβικής χερσονήσου που εξετάσαμε στα δύο προηγούμενα άρθρα: σχετικά υψηλός ρυθμός αύξησης κρουσμάτων και πολύ χαμηλός αντίστοιχος για τους θανάτους. Έτσι, ενώ έχει αριθμό κρουσμάτων ανά εκατομμύριο τετραπλάσιο του παγκόσμιου μέσου
όρου, στον αντίστοιχο αριθμό θυμάτων βρίσκεται σαφώς κάτω από τον παγκόσμιο, ενώ η θνητότητα είναι μικρότερη της μονάδας. Εκεί που ξεχωρίζει έντονα αυτή η χώρα είναι ο αριθμός των τεστ, που ξεπερνά τα δύο εκατομμύρια σε έναν πληθυσμό λίγο μικρότερο της Ελλάδας. Αυτό τη φέρνει ουσιαστικά πρώτη στον κόσμο σε αριθμό τεστ ανά εκατομμύριο κατοίκων και πολύ ψηλά επίσης ανάλογα με τα κρούσματα (σχεδόν μία μονάδα κάτω από την Ελλάδα).
Τέλος, η Νότια Αφρική είναι η πρώτη χώρα σε αριθμό κρουσμάτων στην ήπειρό της, μάλλον επειδή είναι από τις αναπτυγμένες και με περισσότερες διεθνείς επαφές αφρικανικές χώρες. Η καμπύλη των κρουσμάτων ακολουθεί ξεκάθαρα υπερβολική τροχιά, με αποτέλεσμα να ξεπερνά στο τέλος Ελβετία και Πορτογαλία, παραμένοντας ωστόσο χαμηλότερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο κρουσμάτων αναλογικά με τον πληθυσμό. Αν και ο αριθμός των νεκρών είναι ακόμη χαμηλός (η θνητότητα είναι στο 2% και ο αριθμός θυμάτων ανά εκατομμύριο οριακά διψήφιος), ο ρυθμός παρουσιάζει έντονη αύξηση τον τελευταίο μήνα.
