Νεοφιλελεύθερη η κυβερνητική συνταγή, με επίθεση στους εργαζόμενους και ενίσχυση της εργοδοσίας.- Κωδικοποίηση των δυνατοτήτων στους εργοδότες. Επιμέλεια: Άννα Κατσιμένη

Είναι γεγονός πως η εξάπλωση του νέου ιού έχει δημιουργήσει μία ιδιαίτερη κατάσταση παγκοσμίως. Σε εγχώριο επίπεδο, η κυβέρνηση ΝΔ έχει επιλέξει να αντιμετωπίσει την κατάσταση αυτή όπως ασκεί τη διακυβέρνηση της χώρας ήδη από την αρχή της θητείας της: με άγρια επίθεση στον κόσμο της εργασίας, ενίσχυση της εργοδοσίας, υποστήριξη των συμφερόντων των ιδιωτικών μονάδων υγείας και υποβάθμιση των δημόσιων, όπου «άοπλοι» αφήνονται στην πρώτη γραμμή ιατροί, νοσηλευτές και διοικητικό προσωπικό, και φυσικά με ασφυκτική συρρίκνωση των ατομικών και συλλογικών δικαιωμάτων. Αστυνομικό κράτος και άκρατος οικονομικός νεοφιλελευθερισμός φαίνεται να συνιστά τη «μαγική συνταγή» όχι μόνο της υπάρχουσας κυβέρνησης αλλά του νεοφιλελεύθερου κράτους των τελευταίων χρόνων, το οποίο θα λέγαμε πως φαίνεται να έχει διαγράψει μονοκονδυλιά την παλιά αστική συνταγματική νομιμότητα, συστηματοποιώντας μια κατάσταση εξαίρεσης.

Στην υπάρχουσα συγκυρία είναι κρίσιμο να μιλήσουμε για την επίθεση που βιώνει ο κόσμος της εργασίας, του μόχθου και του μεροκάματου, που όχι μόνο βλέπει τα εργασιακά του δικαιώματα να γίνονται φύλλο και φτερό, καλούμενος αυτός να σηκώσει στις πλάτες του για άλλη μια φορά αυτή τη νέα «κρισιακή κατάσταση», όχι μόνο βλέπει τα ατομικά και συλλογικά του δικαιώματα να θυσιάζονται πρώτα και να θίγονται στον πυρήνα τους χωρίς καν να έχουν γίνει οι απαραίτητες ενέργειες ενίσχυσης του δημόσιου υγειονομικού συστήματος τηρουμένης της αρχής της αναλογικότητας, αλλά του επιρρίπτεται μανιωδώς η ευθύνη οποιουδήποτε κρούσματος στο πλαίσιο της «ατομικής ευθύνης» και του κοινωνικού αυτοματισμού.

Παρακάτω καταγράφουμε κωδικοποιημένα τις δυνατότητες που δίνονται στην εργοδοσία όπως έχουν διαμορφωθεί μέχρι σήμερα με βάση το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο.

Α) Επιχειρήσεις που αναστέλλεται η λειτουργία τους κατόπιν εντολής δημόσιας αρχής:

1) Στις επιχειρήσεις αυτές υποχρεωτικά αναστέλλονται οι συμβάσεις εργασίας των εργαζομένων. Οι εργαζόμενοι καθίστανται δικαιούχοι του έκτακτου βοηθήματος των 800 ευρώ από το κράτος με πλήρη αποδέσμευση της εργοδοσίας από την υποχρέωση καταβολής μισθών και ασφαλιστικών εισφορών. (ΠΝΠ 14.03.2020)

2) Από την ανωτέρω πρόβλεψη εξαιρούνται οι εργαζόμενοι που εργάζονται εξ αποστάσεως. Η επιλογή αυτής της μορφής απασχόλησης ανήκει αποκλειστικά και μόνο στον εργοδότη καθώς αποτελεί διευθυντικό δικαίωμά του, όπως υπογραμμίζει η διευκρινιστική εγκύκλιος, παρέχοντας του την εξουσία να ρυθμίζει όλα τα θέματα που ανάγονται στην οργάνωση και λειτουργία της επιχειρήσεώς του. (ΠΝΠ 14.03.2020)

3) Ακόμη, εξαιρούνται οι εργαζόμενοι που εργάζονται ως προσωπικό ασφαλείας. Παρέχεται η δυνατότητα στην εργοδότρια επιχείρηση να ορίζει προσωπικό ασφαλείας επιβάλλοντας εκ περιτροπής εργασία, με μείωση αποδοχών. Πράγματι σύμφωνα με την ΠΝΠ της 20ης Μαρτίου, «Για χρονικό διάστημα που δεν μπορεί να υπερβαίνει τους έξι (6) μήνες από την έναρξη ισχύος της παρούσας (20-03-2020), o εργοδότης δύναται, με απόφασή του, να ορίζει προσωπικό ασφαλούς λειτουργίας της επιχείρησης ως εξής: α) Κάθε εργαζόμενος μπορεί να απασχολείται κατ’ ελάχιστο δύο (2) εβδομάδες με περίοδο αναφοράς τον μήνα, συνεχόμενα ή διακεκομμένα, β) Ο ανωτέρω τρόπος οργάνωσης της εργασίας γίνεται ανά εβδομάδα και εντάσσεται σε αυτόν τουλάχιστον το 50% του προσωπικού της επιχείρησης, γ) Εργοδότης που θα εφαρμόσει αυτόν τον τρόπο οργάνωσης της εργασίας υποχρεούται να διατηρήσει τον ίδιο αριθμό εργαζομένων που απασχολούνταν κατά την έναρξη εφαρμογής του.» Από την διάταξη είναι εμφανές, ότι δεν προβλέπεται τίποτα για τις αποδοχές των εργαζόμενων αυτών. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι για τους επόμενους έξι μήνες δίνεται η δυνατότητα στους εργοδότες να απασχολούν τους εργαζομένους τους κατά το ήμισυ με την αντίστοιχη μείωση των αποδοχών κατά 50%. (ΠΝΠ 14.03.2020 και ΠΝΠ 20.03.2020)

4) Περεταίρω, δίνεται η δυνατότητα στον εργοδότη του οποίου η επιχειρηματική δραστηριότητα τελεί υπό απαγόρευση με βάση τις κείμενες κανονιστικές πράξεις, να μεταφέρει προσωπικό από επιχείρηση του ομίλου σε επιχείρηση του ιδίου ομίλου, χωρίς, ωστόσο, να προβλέπεται τίποτα για τη διατήρηση των όρων της σύμβασης εργασίας που έχει υπογραφεί (μισθός, ωράριο κλπ). (ΠΝΠ 20.03.2020)

5) Δυνατότητα στους εργοδότες να μην καταβάλλουν Δώρο Πάσχα στην ημερομηνία που προβλέπεται από το νόμο, αλλά να το καταβάλλουν το καλοκαίρι, μαζί με το επίδομα αδείας. (ΔΤ 20.03.2020)

Β) Επιχειρήσεις που δεν αναστέλλεται η λειτουργία τους:

Στις επιχειρήσεις αυτές δίνονται όλες οι κατωτέρω δυνατότητες:

1) Αποδέσμευση του εργοδότη από την υποχρέωση να δηλώνει στο Π.Σ. Εργάνη κάθε αλλαγή ή τροποποίηση του ωραρίου ή της οργάνωσης του χρόνου εργασίας πριν παρασχεθεί η εργασία αυτή. Αυτό θα το πράξει συγκεντρωτικά το πρώτο δεκαήμερο του επόμενου μήνα της παρασχεθείσας εργασίας. (ΠΝΠ 11.03.2020)

2) Δυνατότητα παροχής υπερωριακής εργασίας πέραν των νόμιμων ορίων χωρίς προηγούμενη άδεια του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων καθώς και δυνατότητα λειτουργίας συγκεκριμένων επιχειρήσεων και την Κυριακή. (ΠΝΠ 14.03.2020)

3) Δυνατότητα στον εργοδότη να καθορίζει μονομερώς ότι η εργασία θα λαμβάνει χώρα εξ αποστάσεως, παρέχεται και εν προκειμένω. (ΠΝΠ 11.03.2020)

4) Δυνατότητα των εργαζομένων που είναι γονείς τέκνων εγγεγραμμένων σε εκπαιδευτικές βαθμίδες να ζητούν άδεια, κάνοντας χρήση μιας (1) ημέρας από την κανονική τους άδεια για κάθε τρεις (3) ημέρες της άδειας ειδικού σκοπού. Από τις ημέρες της άδειας ειδικού σκοπού τα δύο τρίτα (2/3) καλύπτονται από τον εργοδότη, και το ένα τρίτο (1/3) από τον τακτικό προϋπολογισμό. (ΠΝΠ 11.03.2020)

5) Δυνατότητα αναστολής των συμβάσεων εργασίας των εργαζομένων, εκτός από τις επιχειρήσεις που ανεστάλη η λειτουργία τους και σε όσες επιχειρήσεις-εργοδότες «πλήττονται σημαντικά από τις συνέπειες του φαινομένου του κορονοϊού», μέχρι ένα μήνα (έως 20-04-2020) με δυνατότητα παράτασης. Οι επιχειρήσεις-εργοδότες που πλήττονται, καθορίζονται από το Υπουργείο Οικονομικών και ορίζονται βάσει Κωδικού Αριθμού Δραστηριότητας (ΚΑΔ). Η απαρίθμηση είναι ευρύτατη καθώς αφορά το μεγαλύτερο κομμάτι του εμπορίου – υπηρεσιών. Οι εργαζόμενοι θα καταστούν δικαιούχοι του έκτακτου βοηθήματος των 800 ευρώ. (ΠΝΠ 20.03.2020)

6) Δυνατότητα «λειτουργίας επιχειρήσεων με προσωπικό ασφαλείας». Εδώ ισχύει ό, τι προαναφέρθηκε νωρίτερα. (ΠΝΠ 20.03.2020)

7) Δυνατότητα μεταφοράς εργαζομένων στους ομίλους επιχειρήσεων, από μία επιχείρηση του ομίλου σε άλλη, και στις επιχειρήσεις που δεν αναστέλλεται η λειτουργία τους. (ΠΝΠ 20.03.2020)

8) Δυνατότητα στους εργοδότες να μην καταβάλλουν Δώρο Πάσχα στην ημερομηνία που προβλέπεται από το νόμο, αλλά να το καταβάλλουν το καλοκαίρι, μαζί με το επίδομα αδείας και σε αυτές τις επιχειρήσεις. (ΔΤ 20.03.2020)

9) Παράταση του εθνικού πλαισίου ωραρίου των εργαζόμενων στα εμπορικά καταστήματα λιανικής πώλησης τροφίμων. (ΠΝΠ 20.03.2020)

Την παραπάνω εικόνα πλήρους καταστρατήγησης των δικαιωμάτων των εργαζομένων συμπληρώνουν:

α) Η εν μέσω πανδημίας απουσία κάθε πρόβλεψης για ειδική αναρρωτική άδεια για εργαζόμενους που θα νοσήσουν από τον συγκεκριμένο ιό, πράγμα που σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι που θα νοσήσουν θα αναγκαστούν να κάνουν χρήση της γενικής αναρρωτικής τους άδειας μετ’ αποδοχών, διαφορετικά (π.χ. αν έχουν ήδη νοσήσει ή αν στη συνέχεια νοσήσουν από κάτι άλλο) θα αναγκαστούν να χάσουν τις αποδοχές τους.

β) Η ανεπάρκεια της απαγόρευσης των απολύσεων, στο βαθμό που δεν διασφαλίζει τους εργαζόμενους που εργάζονται με συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου που θα λήξουν ή που θα τους «παραιτήσουν» εξωθώντας τους στην υπογραφή οικειοθελούς αποχώρησης, παρέχοντας έτσι τη δυνατότητα στους εργοδότες να αξιοποιήσουν κάθε έμμεσο τρόπο για τη μείωση προσωπικού χωρίς αυτό να εμφανιστεί τυπικά ως απόλυση, κάνοντας ταυτόχρονα χρήση των διευκολύνσεων που συνδέονται με την απαγόρευση αυτής (έκτακτα βοηθήματα, αναστολή/μείωση φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων). Εξόχως προβληματική είναι άλλωστε και η μη ρύθμιση της αναδρομικής απαγόρευσης των απολύσεων από 01/03/2020. Για όλους αυτούς τους απολυμένους εργαζόμενους από αρχές Μαρτίου δεν προβλέφθηκε καμία άλλη προστασία πέραν της ένταξής τους στους δικαιούχους του επιδόματος των 800 ευρώ.

γ) Καταστρατήγηση του δικαιώματος της απεργίας, αφού στο άρθρο 12 της ΠΝΠ της 20.03.2020 προβλέπεται η «αναστολή απαγόρευσης πολιτικής επιστράτευσης και κάθε μορφής επίταξης κατά τη διάρκεια απεργίας» έως τις 30 Απριλίου 2020. Με άλλα λόγια, καθίσταται ανέφικτη η απεργία, αφού όσο διαρκεί αυτή μπορεί να λάβει χώρα πολιτική επιστράτευση και κάθε μορφής επίταξη!

δ) Η απουσία ειδικών κυρώσεων και ελεγκτικού μηχανισμού για τις επιχειρήσεις που συνεχίζουν να λειτουργούν και δεν λαμβάνουν μέτρα πρόληψης και προστασίας των εργαζομένων από τη διάδοση της πανδημίας.

ε) Η αδυναμία επιτόπιας παρέμβασης σωματείων στο χώρο εργασίας λόγω της καθολικής απαγόρευσης κυκλοφορίας και για όσο διαρκεί αυτή.

Ο ιός δεν είναι ταξικός, η αντιμετώπισή του όμως είναι. Ένα σύστημα που ιεραρχεί την επιθυμία των λίγων για πλουτισμό έναντι της ανάγκης και της επιθυμίας των πολλών για ζωή οφείλει και πρέπει να ανατραπεί.

Μοιραστείτε το άρθρο