Η Συνέλευση Ενάντια σε Εγκλεισμούς και Αποκλεισμούς προσκαλεί στη διαδικτυακή εκδήλωση με τίτλο: «Η ποινικοποίηση της προσφυγιάς και η επίθεση στην αλληλεγγύη», την Κυριακή 13/6/2021 και ώρα 19:00.
Για πρώτη φορά στη μεταπολεμική πολιτική πρακτική, η φρίκη των στρατοπέδων συγκέντρωσης χτυπά την πόρτα της Ευρώπης. Με το νέο (αντί-)μεταναστευτικό νομικό οπλοστάσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης νομιμοποιείται η κατασκευή και η λειτουργία κλειστών καταυλισμών-στρατοπέδων όπου κρατούνται οι αιτούντες άσυλο που φθάνουν στα σύνορα της Ευρώπης ενώ ταυτόχρονα απαγορεύονται οι διασώσεις στη θάλασσα και οι επαναπροωθήσεις γίνονται τυπική πρακτική των Αρχών. Τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και ο Έβρος γίνονται για άλλη μια φορά τα εργαστήρια για την πιλοτική εφαρμογή αυτής της απάνθρωπης και επικίνδυνης πολιτικής που για να επιβληθεί έπρεπε πρώτα να ποινικοποιηθεί η ίδια η συνθήκη του πρόσφυγα-μετανάστη και να συκοφαντηθούν όλοι και όλες όσες στέκονται με αλληλεγγύη δίπλα του.
Στην εκδήλωση αυτή θα παρακολουθήσουμε τη γενεαλογία του εκφασισμού της Ευρωπαϊκής κοινής γνώμης ξεκινώντας από την ποινικοποίηση της φιλοξενίας στη Γαλλία του ’90 που στηλίτευσε και ανέλυσε ο Jack Derrida και θα προχωρήσουμε στην ποινικοποίηση της διάσωσης και σε συγκεκριμένες αναφορές για την καθοδηγούμενη μεταστροφή των τοπικών κοινωνιών των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου από το 2015 ως σήμερα και την επιβολή από τις τοπικές και τις εθνικές Αρχές ακροδεξιών πρακτικών ώστε να χτυπηθούν τα κινήματα αλληλεγγύης προς τους πρόσφυγες-μετανάστες και να μην υπάρχουν μάρτυρες στο συλλογικό έγκλημα που επιτελείται στις παρυφές του ευρωπαϊκού χώρου.
Εισηγητές:
–Γ. Κακολύρης (επίκουρος καθηγητής στο τμήμα Φιλοσοφίας του ΕΚΠΑ):
“Η φιλοξενία πέρα από την κυριαρχία: Ο Ζακ Ντερριντά για την απρουπόθετη και την υπό όρους φιλοξενία”
–Β. Κερασιώτης (μέλος της HIAS):
“Όψεις της ποινικοποίησης του προσφυγικού”
–Έ. Λατσούδη (Αλληλεγγύη Λέσβου): “Λέσβος:
Πως από νησί της αλληλεγγύης μετατράπηκε σε εργαστήρι ανάπτυξης φασισμού”
-Ραούλ (αλληλεγγύη Χίου):
“Η επίθεση στην αλληλεγγύη στη Χίο”
–Κική Τ. (αλληλεγγύη Κω):
“Πώς οι απλοί άνθρωποι της Κω σήκωσαν το βάρος της επονομαζόμενης ‘προσφυγικής κρίσης”
–Ιάσονας Α. (διασώστης MARE IONIO):
“Η ποινικοποίηση της διάσωσης ως ένας από τους βασικούς πυλώνες της (αντι)μεταναστευτικής πολιτικής των
ευρωπαϊκών κρατών”
Περιλήψεις Εισηγήσεων:
- Μάκης Κακολύρης,
«Η φιλοξενία πέρα από την κυριαρχία: Ο Ζακ Ντερριντά για την απρουπόθετη και την υπό όρους φιλοξενία».
Ο Ζακ Ντερριντά είναι ο φιλόσοφος που έφερε στο φιλοσοφικό και πολιτικό προσκήνιο την έννοια της φιλοξενίας τα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια. Αφορμή για την ενασχόληση του αποτέλεσε η απόπειρα ποινικοποίησης της φιλοξενίας από τον Υπουργό Εσωτερικών της Γαλλίας, Ζαν-Λουί Ντεμπρέ (Jean-Louis Debré), ο οποίος κατέθεσε στο γαλλικό κοινοβούλιο τον χειμώνα του 1997 ένα νομοσχέδιο που προέβλεπε την υποχρέωση των ιδιοκτητών ενός ακινήτου να δηλώνουν την άφιξη ή την αναχώρηση οποιουδήποτε ξένου που στερείταιάδεια παραμονής. Η μη συμμόρφωση με αυτήν την υποχρέωση θα εκλαμβανόταν ως «αδίκημα φιλοξενίας» και θα τιμωρούταν από τον νόμο, έτσι που για πρώτη φορά στην ιστορία του ανθρώπου η παροχή φιλοξενίας θα καθίστατο ποινικό αδίκημα. Η αντίδραση του Ντερριντά, αλλά και αρκετών άλλων, ήταν η έκκληση σε «πολιτική ανυπακοή».
Στο εκτεταμένο έργο του για τη φιλοξενία ο Ντερριντά αναφέρεται διεξοδικά στο ζήτημα της κυριαρχίας που εμπλέκεται στη φιλοξενία, δηλαδή ότι η δυνατότητα της φιλοξενίας εδράζεται σε μια ασύμμετρη, άνιση σχέση ανάμεσα στον οικοδεσπότη και τον φιλοξενούμενο. Ενώ ο πρώτος είναι ο κύριος του οίκου του, ο δεύτερος προσέρχεται σε αυτόν απλώς με την ιδιότητα του επισκέπτη. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα η φιλοξενία να προσφέρεται συνήθως «υπό όρους»: χρονικούς, αριθμητικούς, δικαιικούς, γλωσσικούς κ.ά. Στην υπό όρους φιλοξενία ο Ντερριντά αντιπαραθέτει την απροϋπόθετη φιλοξενία, ως τη μόνη «πραγματική», «αληθινή» μορφή φιλοξενίας, ως τη μόνη μορφή φιλοξενίας ικανή να ανατρέψει την αρχική άνιση σχέση που υφίσταται μεταξύ του οικοδεσπότη και του ξένου. Ωστόσο, όπως ο ίδιος υπογραμμίζει, η απροϋπόθετη φιλοξενία είναι «αδύνατη» λόγων των κινδύνων που εμπεριέχει. Έτσι, για τον Ντερριντά, η υπεύθυνη πολιτική πράξη και απόφαση συνίσταται στην ανάγκη μιας αδιάλειπτης «διαπραγμάτευσης» ανάμεσα στην απροϋπόθετη και την υπό όρους φιλοξενία.
[Ο Μάκης Κακολύρης διδάσκει σύγχρονη ηπειρωτική φιλοσοφία στο ΕΚΠΑ.
Το 2017 εξέδωσε το βιβλίο Η ηθική της φιλοξενίας: Ο Ζακ Ντερριντά για την απροϋπόθετη και την υπό όρους φιλοξενία (Πλέθρον)].
- Β. Κερασιώτης, μέλος της HIAS.
“Όψεις της ποινικοποίησης του προσφυγικού”
- Έφη Λατσούδη, Αλληλεγγύη Λέσβου. “Λέσβος: Πως από νησί της αλληλεγγύης μετατράπηκε σε εργαστήρι ανάπτυξης φασισμού”
Το 2015-16 η Λέσβος χαρακτηρίστηκε ως το νησί της Αλληλεγγύης και έγινε γνωστή για την ανθρωπιά με την οποία οι πολίτες της υποδέχτηκαν τους πρόσφυγες που κατέφθαναν από τα απέναντι παράλια.
Σήμερα, πέντε χρόνια μετά, η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική, με τη Λέσβο να έχει μετατραπεί σε ένα εργαστήρι ανάπτυξης φασισμού. Η μισαλλοδοξία, ο ρατσισμός και η ξενοφοβία κυριαρχούν στο δημόσιο διάλογο και επηρεάζουν ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας, το οποίο μένει απαθές στις καταπιεστικές πρακτικές και την απανθρωποποίηση που υφίστανται οι αιτούντες άσυλο, ενώ η ακροδεξιά εγκληματεί ανενόχλητη, οργανώνοντας επιθέσεις και πογκρόμ κατά προσφύγων και υποστηρικτών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η εισήγηση στοχεύει να αναλύσει τη στρατηγική και τις πολιτικές που οδηγούν σε αυτή τη μεταστροφή. Παρακολουθούμε τα περιστατικά που έλαβαν χώρα στη Λέσβο, αναγνωρίζουμε τη στοχοποίηση των προσφύγων και της κοινωνίας των πολιτών ως κύριο στοιχείο στον μηχανισμό εκφασισμού της κοινωνίας και ενώνουμε τα κομμάτια του παζλ, για να καταλήξουμε ότι όλα αυτά δεν είναι τυχαία γεγονότα, αλλά μια γνωστή και επικίνδυνη πολιτική.
- Ραούλ, πρώην εθελοντής/αλληλέγγυος από το Δεκέμβρη του 2015 έως τις τελευταίες ημέρες του Φλεβάρη του 2021.
“Η επίθεση στην αλληλεγγύη στη Χίο”.
Ξεκίνησα ερχόμενος από Αθήνα, από το πρώτο βράδυ στα νότια παράλια του νησιού στις περιπολίες κι επικοινωνία στο ράδιο με στρατό, λιμενικό και με εθελοντικές ομάδες για επικείμενες αφίξεις μικρών βαρκών. Τις πρώτες μέρες θυμάμαι, όπως επέστρεφα τα πρωινά περί τις 10.00-11.00 το πρωί, σταματούσα το αμάξι στην άκρη για να σκουπίσω τα δάκρυά μου, καθότι μου θόλωναν την όραση. Συνέχισα ανελλιπώς με πολλούς άλλους εθελοντές και εθελόντριες μέχρι τις αρχές Φλεβάρη του επόμενου έτους. Τότε ήρθε το Λιμενικό και η Φρόντεξ και μας ζήτησαν στοιχεία – εγώ έφυγα, οι περισσότεροι έμειναν, αλλά εκδιώχθηκαν ένα μήνα μετά, γιατί ήρθε σε ισχύ η περίφημη συμφωνία ΕΕ – Τουρκίας. Μέχρι και τότε ο κόσμος ήταν θετικός προς τους κατατρεγμένους και βοηθούσε ποικιλοτρόπως.
Το αφήγημα όμως ήθελε δράκο και με πρωτοστάτες τα τοπικά ΜΜΕ, γρήγορα, σύσσωμος σχεδόν ο κόσμος της Χίου στράφηκε εναντίον των κατατρεγμένων και των αλληλέγγυων. Σε αγαστή συνεργασία με την αστυνομία, ένα- ένα έριχναν τα όποια άτυπα πολιτισμικά κάστρα, μέχρι που παρέμειναν μόνο οι κρατικές λειτουργίες, οι μεγάλες ΜΚΟ και το στρατόπεδο συγκέντρωσης στη ΒΙΑΛ. Έκτοτε, κάθε φωνή αλληλεγγύης σίγαζε πριν προλάβει να γεννηθεί, η αστυνομία βαρούσε ανηλεώς αλληλέγγυους και μετανάστες και ο κόσμος λύσσαξε να φύγουν οι κακοί ξένοι από το νησί και να επανέλθει μια κανονικότητα. Ο δράκος παρέμεινε ο ίδιος όλα αυτά τα χρόνια, αλλά άλλαζαν οι κομπάρσοι για να παραμένει φρέσκια η ιστορία και να δίνεται νόημα στις ζωές των μουδιασμένων από τις κυβερνητικές πολιτικές των δογμάτων του σοκ των τελευταίων χρόνων.
- Κική Τσεσμετζή, Αλληλεγγύη Κω, διασώστρια.
“Πώς οι απλοί άνθρωποι της Κω σήκωσαν το βάρος της επονομαζόμενης ‘προσφυγικής κρίσης’»
Η Κως ξυπνάει από τον ύπνο της τον Μάιο του 2015 μέσα σε ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα: έρχονται πρόσφυγες- μετανάστες και είναι ανέτοιμη! Μια φούχτα άνθρωποι, μια παρέα κάνουν μια ομάδα. Κάνουν ότι μπορούν, για να βοηθήσουν με όποιον τρόπο μπορεί ο καθένας… 24 ώρες το εικοσιτετράωρο εκεί σε βάρδιες, χάσαμε τον ύπνο μας και τη βόλεψη μας, αλλά δεν το αλλάζουμε με τίποτα όλο αυτό. Πήραμε πολλά μαθήματα ζωής…
- Ιάσονας Αποστολόπουλος, διασώστης MARE IONIO.
“Η ποινικοποίηση της διάσωσης ως ένας από τους βασικούς πυλώνες της (αντι)μεταναστευτικής πολιτικής των ευρωπαϊκών κρατών”.
Η ποινικοποίηση της αλληλεγγύης προς τους προσφυγές στην στεριά έχει ως στόχο να εδραιωθεί το στρατόπεδο ως παράδειγμα, ως συνθήκη ζωής για τους αιτούντες-ούσες άσυλο και να διαιωνίζεται ο ρατσισμός, η ξενοφοβία και η κοινωνική διαίρεση. Στην θάλασσα, η ποινικοποίηση της διάσωσης ισοδυναμεί με την καταδίκη σε θάνατο εκατοντάδων ανθρώπων, καθιστώντας τα συνοριακά περάσματα πολύ πιο θανατηφόρα, με στόχο την αποτροπή μεταναστευτικών κινήσεων. Αυτή τη στιγμή 5 καράβια διασωστικών οργανώσεων είναι μπλοκαρισμένα από τις ιταλικές αρχές και δεκάδες διασώστες είναι υπό δίωξη σε Ιταλία και Ελλάδα. Τα ευρωπαϊκά κράτη κάνουν ό,τι μπορούν για να εξαφανίσουν τους μάρτυρες από τα σύνορα της Ευρώπης, ώστε να μπορούν να εφαρμόζουν ανενόχλητα μαζικές παράνομες απελάσεις και δολοφονικές πρακτικές ανάσχεσης της μετανάστευσης, δημιουργώντας αόρατες ζώνες απόλυτης ασυδοσίας, βαρβαρότητας και θανατοπολιτικής.
