Μερικές σημειώσεις και συμπεράσματα για το ιστορικό συλλαλητήριο της 15ης Μαρτίου στο Βελιγράδι, από τον Α.Τ. φοιτητή της κατειλημμένης Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Βελιγραδίου:
1. Φαίνεται ότι βιώνουμε κάτι ιστορικό. Από τις απλές δεκαπεντάλεπτες κινητοποιήσεις για τα 15 θύματα του Νοβι Σαντ στις 15 Μαρτίου φτάσαμε στο πιο μαζικό συλλαλητήριο που υπήρξε ποτέ στην πρωτεύουσα και ένα από τα πιο μαζικά συλλαλητήρια στην Σερβία τα τελευταία 40 χρόνια, σίγουρα όμως το μαζικότερο στην μετασοσιαλιστική Γιουγκοσλαβία. Οι εκτιμήσεις κυμαίνονται από 300.000 μέχρι και πάνω από μισό εκατομμύριο ανθρώπους που κατέβηκαν στους δρόμους να διαδηλώνουν. Οι δρόμοι του Βελιγραδίου πλημμυρίσαν από κόσμο που ήρθε από διάφορες πόλεις και χωριά εκτός Βελιγραδίου, από τους φοιτητές, τους αγρότες με τα τρακτέρ τους και τον εργαζόμενο λαό. Ο κόσμος αυτός που ήρθε στο Βελιγράδι για το συλλαλητήριο φιλοξενήθηκε από τους Βελιγραδιώτες στα σπίτια τους και στις κατειλημμένες σχολές. Πρόκειται για μία πρωτοφανής αλληλεγγύη η οποία είχε να εμφανιστεί πολλά χρόνια και τώρα έρχεται από τα κάτω.
2. Τίθεται το ερώτημα από που προέρχεται η δυναμική αυτού του παλλαϊκού κινήματος το οποίο τέσσερεις μήνες μετά από την κρατική δολοφονία του Νοβι Σαντ αντι να ξεφουσκώνει διογκώνεται και φαίνεται να εξελίσσεται όλο και πιο γρήγορα αποκτώντας όλο και πιο ριζοσπαστικά χαρακτηριστικά. Η ορθόδοξη λενινιστική ανάλυση η οποία υιοθετείται σε μεγάλο βαθμό από τον χώρο της Αριστεράς αποτυγχάνει να εξηγήσει την φύση αυτού του κινήματος που λειτουργεί οριζόντια μέσω των συνελεύσεων χωρίς πρωτοπορία και χωρίς να εκφράζεται από κάποιο πολιτικό μόρφωμα-κόμμα-οργάνωση. Όμως δεν προβληματίζει μόνο την Αριστερά η φύση αυτού του κινήματος, το ίδιο συμβαίνει και με το Κράτος το οποίο δυσκολεύεται να αντιμετωπίσει ένα κίνημα το οποίο δεν έχει ταυτότητα. Το κύριο αίτημα, το οποίο εμφανίζεται ως βάση και των 4 αιτημάτων ειναι «οι θεσμοί να κανουν την δουλεια τους» . Εδώ πρέπει να παρατηρήσουμε ότι το μήνυμα αυτό επιδέχεται διαφόρων ειδών ιδεολογικών αναγνώσεων. Όμως, εκείνο από μόνο του δεν είναι ιδεολογικό γιατί μέσα του ενέχει την προϋπόθεση του ιδεολογικού- το θεσμικό. Δίνει την εντύπωση του μεταιδεολογικού ή καλύτερα πρώτοιδεολογικου που ανοίγει το ερώτημα της καταγωγής των θεσμών- καπιταλιστικών και μη. Η επίκληση για επιστροφή στους θεσμούς είνα η κρίση των θεσμών και του ιδιου του Θεσμού-Κρατους που καθορίζει τους θεσμούς. Μέσα σε αυτό το αγώνα οι φοιτητές καταλαμβάνουν τα Πανεπιστήμια, οι αγρότες τα δημαρχεία δηλώνοντας ότι οι θεσμοί δεν είναι εξωγενείς αλλά παράγονται από τον ίδιο τον λαό. Αυτή η συνείδηση γεννάει έναν αντικαπιταλισμό στην πράξη επειδή ανατρέπει την κρατική και καπιταλιστική λογική εξωγένειας και αποξένωσης. Με άλλα λόγια αποδεικνύει ότι η συνείδηση δεν χτίζεται από πεφωτισμένη πολιτική ηγεσία-πρωτοπορία αλλά μέσα από την απελευθέρωση της επιθυμητικής παραγωγής που συμβαίνει μέσω της αυτοοργάνωσης και οριζόντιας πολιτικής δράσης. Ο αντικαπιταλισμός γίνεται το λογικό επακόλουθο μιας τέτοιας δράσης χωρίς να υπήρξε ποτέ μια πολιτική πλατφόρμα από πίσω (βλέπουμε πχ. τους φοιτητές που κάποτε δεν είχαν ταξική συνείδηση να δημιουργούν μέτωπο τώρα με φτωχά λαϊκά στρώματα επειδή οι συνελεύσεις είναι πλέον χώροι αγώνα και αλληλεγγύης).
3. Στις 15 Μάρτη μερικοί περίμεναν επαναστατικές εξελίξεις. Οι φοιτητές όμως δήλωναν εξ αρχής ανοιχτά ότι ο αγώνας μόλις άρχισε. Οι αλλαγές που θέλουν οι φοιτητές και κυρίως η συμμετοχή του λαού στην αυτοοργάνωση έχουν μέλλον καθώς πολύς κόσμος δεν κινητοποιήθηκε ακόμα. Λίγο πριν τις 15 Μαρτίου οι φοιτητές κοινοποίησαν από το επίσημο instagram λογαριασμό την «Επιστολή στον λαό της Σερβίας» όπου καλούν τον λαό να αυτοοργανωθεί μέσω τον τοπικών συνελεύσεων βάσης οι οποίες αν και επίσημα υπάρχουν ποτέ δεν λειτουργούσαν σε κινηματικό πλαίσιο. Για τους φοιτητές, λοιπόν, ο αγώνας συνεχίζεται και μετά το συλλαλητήριο. Πρόβλημα παραμένει η έλλειψη αντιβίας και κατανόησης της λειτουργίας κρατικού μηχανισμού ως προς την αστυνομία και την καταστολή. Οι φοιτητές δηλώνουν ότι είναι κατα της βίας απ’ όπου κι αν προέρχεται και οτι διαδηλώνουν ειρηνικά. Αυτό καμιά φορά ξεφουσκώνει την λαϊκή οργη, ειδικά των πιο ριζοσπαστικών στοιχείων του κινήματος το οποίο φάνηκαν να είναι οι αγρότες, ωστόσο η όλο και πιο έντονη βία του Κράτους φέρνει τους φοιτητές αντιμέτωπους με τον εαυτό τους και το λανθασμένο αφήγημά τους για αστυνομία που προστατεύει τους πολίτες. Ο πασιφισμός όμως που αναπαράγεται προέρχεται από το μικροαστικό στοιχείο που φαίνεται έντονο μέσα στο κίνημα και το οποίο εμποδίζει την σύγκρουση. Για να αλλάξει η θέση τον φοιτητών προς τον κρατικό μηχανισμό πρέπει πρώτα να συγκρουστεί με την μικροαστική ιδεολογία, πράγμα που μπορεί να συμβεί εάν οι φοιτητές σταματήσουν να εμφανίζονται ως ένα κλειστό μικροαστικό υποκείμενο και προσθέσουν πέραν από τα υπάρχοντα αιτήματα τα αιτήματα των εργαζόμενων στην εκπαίδευση που απεργούν και των αγροτών.
4.Πριν την μεγαλειώδη συγκέντρωση ο Πρόεδρος δηλώνει ότι πρόκειται για «έγχρωμη επανάσταση» και καλεί τους γονείς να μην φέρουν τα παιδιά τους μαζί τους λόγω της ενδεχόμενης βίας. Ανακοινώνει ότι στις 15 Μάρτη οι μαζες θα προσπαθήσουν να καταλάβουν το Κοινοβούλιο και την Κρατικη Ραδιοτηλεόραση και ότι πρόκειται για σχέδιο ξένων μυστικών υπηρεσιών. Παράλληλα στήνει και αντισυγκέντρωση απέναντι από το Κοινοβούλιο με πρωταγωνιστές τους «φοιτητές 2.0» οι οποίοι «θέλουν να διαβάζουν» με αίτημα να σταματήσουν οι καταλήψεις. Αυτή η αντισυγκέντρωση στην πραγματικοτητα ηταν ενα καμπ με σκηνές τις οποίες περιφρουρούσαν οι μπράβοι της Κυβέρνησης και πρώην παραστρατιωτικοί. Ένας από τους στόχους αυτής της αντισυγκέντρωσης ήταν να είναι το στέκι των μπράβων από το οποίο θα πραγματοποιούνταν η επίθεση στην συγκέντρωση. Την ημέρα της συγκέντρωσης γύρω από αυτό το καμπ βρέθηκαν κριμένα ρόπαλα και ψυχρά όπλα. Είναι προφανές ότι επρόκειτο για προβοκάτσια την οποία ο Πρόεδρος και η Κυβέρνηση θέλαν να χρησιμοποιήσουν ως πρόσχημα για την αστυνομική επίθεση από τα ΜΑΤ που βρισκόντουσαν έξω από το Προεδρικό Μέγαρο και το Κοινοβούλιο στις 15 Μαρτίου. Το τελευταίο διάστημα, λοιπόν, το Κράτος όλο και πιο συχνά ετοιμάζει το έδαφος για ανοιχτή σύγκρουση μιας και η τεχνική της μαλακής ισχύος μέσω εκφοβισμού σε ατομικό επίπεδο όπως ίσχυε παλαιότερα πλέον δεν πιάνει τώρα που το κίνημα φουντώνει και μαζικοποιείται ραγδαία.
5. Στις 15 Μαρτίου, 19.11, την ώρα των 15 λεπτών σιγής η σιωπή τελειώνει λίγο νωρίτερα καθώς έγινε πανικός αφού το Κράτος χρησιμοποιεί το απαγορευμένο σύστημα-υπερόπλο LRAD (long-range accoustic device) σε έναν από τους κεντρικούς δρόμους γεμάτο από κόσμο. Το υπερόπλο είναι αμερικανής παραγωγής και η σερβική αστυνομία το έχει αγοράσει παρόλο που ο νόμος για την αστυνομία απαγορεύει την χρήση τέτοιων όπλων. Αγοράστηκε το 2022. μέσω της εταιρίας Jugoimport από το Ισραήλ. Παράλληλα, την ίδια στιγμή στο καμπ έξω από την Βουλή γίνονται αναταραχές με πρωταγωνιστές τους μπράβους από το καμπ της αντισυγκέντρωσης και τα ΜΑΤ αρχίζουν να κυνηγούν το πλήθος. Τα working groups της περιφρούρησης των σχολών ειδοποιούν τον κόσμο ότι δεν ελέγχουν πλέον την κατάσταση και ότι λόγω επεισοδίων το συλλαλητήριο πλέον δεν είναι φοιτητικό ανακοινώνοντας την πρόωρη λήξη της συγκέντρωσης λόγω της προβοκάτσιας. Η απόφαση αυτή αν και ήταν στο πλαίσιο της πασιφιστικής διάθεσης των φοιτητών στην συγκεκριμένη περίπτωση έσωσε αρκετό κόσμο από τους μπράβους και την αστυνομία, καθώς μετά από την ανακοίνωση ο κόσμος μετακινήθηκε αλλά και η αστυνομία αποσύρθηκε.
6. Μετά από το συλλαλητήριο η εξουσία συνέχιζει τον επικοινωνιακό πόλεμο- ο Πρόεδρος δηλώνει ότι νίκησε την «έγχρωμη επανάσταση» και ότι οι δηλώσεις του κόσμου για την χρήση LRAD είναι ψευδείς. Ανακοινώνει ότι οποίος διέδιδε αυτή την πληροφορία θα λογοδοτήσει. Την επόμενη μέρα και η Ανώτατη Εισαγγελία κάνει παρόμοια ανακοίνωση και ζητά ταυτοποίηση εκείνων που διέδιδαν την πληροφορία για την χρήση LRAD. Όλο αυτό όταν τις πρώτες 48 ώρες 3.000 άτομα ψάχνουν βοήθεια για τα ίδια συμπτώματα που σχετίζονται με το σοκ από την χρήση του LRAD και πολύς κόσμος απευθύνεται στα επείγοντα. Λίγη ώρα μετά την συγκέντρωση, αφού ο κόσμος έφτασε σε ένα από τα νοσοκομεία, έφτασαν και οι αστυνομικοί ντυμένοι με πολιτικά οι οποίοι κατέγραφαν τα ονόματα των ασθενών που ήρθαν μετά την πορεία. Ο έλεγχος μετάδοσης πληροφοριών φαίνεται ένας από τους βασικούς άξονες του Κράτους. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση της Κρατικής Ραδιοτηλεόρασης η οποία έχει στρατηγική σημασία για την εξουσία. Παραδείγματος χάριν, σε κάθε πορεία, ακόμα και την πιο ειρηνική, προστατεύεται από τα ΜΑΤ που βρίσκονται είτε έξω από το κτήριο είτε μέσα, ενώ το ίδιο σπάνια συμβαίνει σε περίπτωση άλλων διαμαρτυριών. Η Κρατική ραδιοτηλεόραση έχει μεγάλη τηλεθέαση εκτός Βελιγραδίου και ένα μεγάλο ποσοστό του εκλογικού σώματος του κυβερνώντος κόμματος στηρίζεται στην ενημέρωσή της- για αυτό και η κινητοποίηση αυτού του κόσμου είναι εξαιρετικά δύσκολη.
7. Μετά το ιστορικό συλλαλητήριο τίθεται το ερώτημα «και τωρα τι;». Η απάντηση φαίνεται να είναι η ίδια που ήταν και πριν τις 15 Μαρτίου- γενικές απεργίες, τοπικές συνελεύσεις και αυτοοργάνωση του λαού, με διαφορά του ότι τώρα ακόμα περισσότερος κόσμος συσπειρώνεται ενάντια στην καταστολή. Το βασικό ωστόσο παραμένει πως θα κινητοποιήθει η πλειοψηφία της εργατικής τάξης που δεν απεργεί και παραμένει απαθής. Παράλληλα, παραμένει ένα ζήτημα η έλλειψη διεθνισμού. Αυτό οφείλεται αφενός στην πολιτική τοποθέτηση του κινήματος και αφετέρου στα παγκόσμια ΜΜΕ τα οποία στην πλειοψηφία τους δεν ενημερώνουν για την κατάσταση στην Σερβία ή ενημερώνουν σύμφωνα με τις πηγές που είναι κοντά στην Κυβέρνηση και τον Πρόεδρο. Παρόλο που οι καταλήψεις είναι οι πιο μαζικές αυτή την στιγμή στην Ευρώπη και παρότι συμβαίνουν ιστορικές κινητοποιήσεις, τα ξένα ΜΜΕ ακολουθούν την γραμμή των υπερδυνάμεων ΕΕ-ΗΠΑ-Ρωσία-Κίνα στηρίζοντας την πολιτική ηγεσία του σερβικού κράτους. Για αυτό και ο διεθνισμός πρέπει να έρθει από τα κάτω μαζί με τους καταπιεζόμενους λαούς όλου του κόσμου αντί να περιμένουμε κάποια συμβολική στήριξη των διεφθαρμένων ΜΜΕ. Ο διεθνισμός μπορεί να χτιστεί πάνω σε μια πολιτική κατά των πολιτικών των υπερδυνάμεων που καταλήγουν σε πολέμους και γενοκτονίες με αποκορύφωμα την γενοκτονία του Ισραήλ κατά του λαού της Παλαιστίνης. Πόλεμος στον πόλεμο σημαίνει διεθνιστικός αγώνας. Χωρίς μία Νέα Διεθνή (όπως την είδε ο Ντεριντά, ως διεθνής αγώνας χωρίς κέντρο και κόμμα) τα τοπικά κινήματα δεν μπορούν να νικήσουν σε ένα παγκόσμιο σύστημα όπου τα Κράτη και το Κεφάλαιο δρουν ως μέτωπο. Πάνω σε αυτό το κλίμα θα γίνουν και οι νέες κινητοποιήσεις στο Βελιγράδι στις 24 Μαρτίου, την ημέρα επετείου των βομβαρδισμών στην Γιουγκοσλαβία από τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ το 1999. Η κινητοποίηση θα γίνει έξω από το κτήριο βομβαρδισμένου Στρατηγείου. Ειδικά σήμερα τέτοιες κινητοποιήσεις φαίνονται αναγκαίες όταν οι ΗΠΑ είναι ο βασικός χορηγός της γενοκτονίας του παλαιστινακού λαού την ίδια ώρα που η Κυβέρνηση της Σερβίας συμμετέχει σε αυτήν την γενοκτονία πουλώντας στρατιωτικό εξοπλισμό στο Ισραήλ- οι επίσημες πληροφορίες λένε ότι η εξαγωγή όπλων στο Ισραήλ αυξήθηκε επί τριάντα φορές το 2024, καθώς η Σερβία πούλησε όπλα αξίας 42 εκατομυρίων ευρώ σε αντίθεση με το 2023 όταν πούλησε όπλα αξίας 1,4 εκατομμυρίου ευρώ. Από την άλλη είδαμε ότι η Σερβία αγοράζει απαγορευμένα υπερόπλα από το Ισραήλ όπως το LRAD, ηχητικό όπλο(subsonic weapon) το οποίο το χρησιμοποιεί στις ειρηνικές διαδηλώσεις για να σπάσει την συγκέντρωση. Το Ισραήλ λοιπόν αποδεικνύεται ως στρατηγικός εταίρος της Σερβίας και της πολιτικής της ελιτ. Φαίνεται, λοιπόν, αναγκαίο να συσπειρωθεί ένα διεθνιστικό μέτωπο που θα ανοίξει το παλαιστινιακό στην Σερβία, ένα σημαντικό βήμα τόσο για το κίνημα στην Σερβία που πάσχει από έλλειψη διεθνισμού τόσο και ως προς τα κινήματα των Βαλκανίων και της περιοχής τα οποία μέχρι τώρα δεν βρίσκαν τον τρόπο να βρουν κοινό πλαίσιο αγώνα.
ΦΩΤΟ – Στην πρώτη φωτογραφία το αντιεξουσιαστικό-αντιιμπεριαλιστικό μπλοκ. Στην δεύτερη μέρος του συλλαλητηρίου απο drone. Στην τρίτη το ηχητικό όπλο LRAD εγκατεστημένο στο όχημα των ΜΑΤ (gendarmerie).
Α.Τ., Φοιτητής Φιλοσοφικής Σχολής Βελιγραδίου

Η πορεία της κλιμάκωσης των διαμαρτυριών και των φοιτητικών κινητοποιήσεων στη Σερβία