Παρέμβαση πραγματοποιήθηκε το βράδυ του Σαββάτου 23/06, στην κεντρική σκηνή του Αντιρατσιστικού Φεστιβάλ από την Ανοιχτή Συνέλευση για την επανοικειοποίηση των δημόσιων χώρων αναπτύσσοντας κρίσιμα ζητήματα όπως αυτά του gentrification, της αστυνομοκρατίας, της καταστολής καθώς και τα τελευταία γεγονότα στην πλατεία Τερψιθέας στην Άνω Πόλη.
Το κείμενο της παρέμβασης:
Ο λόγος για τον οποίο επιλέξαμε να παρέμβουμε στο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ είναι καθώς θεωρούμε ότι δεν πρόκειται για δύο διαφορετικούς αγώνες, αλλά για δύο συγκλίνοντα μέτωπα του ίδιου αγώνα. Οι μετανάστριες είναι από τα πρώτα θύματα του εξευγενισμού και της αστυνομοκρατιας στο δημόσιο χώρο, καθώς ο τελευταίος έρχεται με επιχειρήσεις-σκούπα σε δημοσίους χώρους και γειτονιές, με μπάτσους να προσαγάγουν και να ελέγχουν μεταναστά διαρκώς μέχρι εν τέλει τα τελευταία να αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τον κάθε δημόσιο χώρο, με οποιαδήποτε τρόπο. Στο δε οικονομικό σκέλος, οι πάσης φύσεως ευρωπαϊκές επιδοτήσεις που κατευθύνονται προς το Real Estate, ωθούν ιδιοκτήτες στέγης να αυξάνουν τις τιμές των ενοικίων καθιστώντασ’ τες μη προσβάσιμες για μετανάστριες και ντοπιες, ή ακόμα και να τις πετούν έξω από τα σπίτια κατόπιν λήξεως συμβολαίου, καθώς τα σπίτια μετατρέπονται σε airbnb. Το πρόγραμμα ΕΣΤΙΑ ήταν μια από τις μοναδικές θεσμικές απόπειρες τις ΕΕ να υποκριθεί ότι ενδιαφέρεται για τα αιτήματα στην ποιοτική πρόσβαση στη στέγη των μεταναστ(ρι)ών στην Ελλάδα καλυπτωντας κυρίως περιπτώσεις ασθενων η μητέρων με παιδιά (αιτούντων ασυλο). Εδώ και ένα χρόνο αποτελεί παρελθόν με χιλιάδες μετανάστες να πηγαίνουν σε κάποιο κέντρο κράτησης μέχρι να λήξει η διαδικασία ασύλου τους, πετώντας τους ουσιαστικά εκτός αστικού ιστού, εκτός βιοπορισμού, εκτός κοινωνικής ένταξης. Μια άλλη πτυχή που θέλουμε να θίξουμε είναι ότι οι πολιτικές δημόσιου χώρου σε όλη την Ευρωπη με τον αστείρευτο καταναλωτισμό/υπερτουρισμο στα κέντρα των μητροπόλεων και τους παρίες να ζουν υποτιμημενοι στα προάστια, έχουν υποθαλψει και αυτές την άνοδο της ακροδεξιάς καθώς λαϊκά στρώματα αντί να διεκδικήσουν τους όρους ζωής που τους αρμόζουν μαζί με τα υπόλοιπα καταπιεσμένα κομμάτια της κοινωνίας, εκφραζουν ένα άνευ προηγουμένου μίσος για τους μετανάστες που μοιράζονται τα ιδια πεζοδρόμια και παρεμφερή μιζέρια με τους ίδιους. Δηλαδή ένα σκηνικό βολικό για τα αφεντικά, έναν -όχι τόσο ήπιας έντασης- εμφύλιο των φτωχών.
GENTRIFICATION
Ο κρατικά ενορχηστρωμένος εξευγενισμός (gentrification) διεισδύει όλο και πιο παρεμβατικά, με ταχύρρυθμες αλλαγές, ισοπεδώνοντας ολόκληρες γειτονιές ως αντικείμενα εκμετάλλευσης, περιοχές με κοινωνικά-πολιτικά χαρακτηριστικά και ένα πολιτισμικό παρελθόν, απ’ όπου εκδιώκονται τα πιο χαμηλά οικονομικά στρώματα και όσοι/ες/α “παρεκκλίνουν”. Κατόπιν, τη θέση τους παίρνουν νεόπλουτοι ντόπιοι, -ευνοημένα από τον εργασιακό κανιβαλισμό- μεσοστρώματα και ξένοι επενδυτές(με μονοπωλιακό χαρακτήρα) εκμεταλλευόμενοι τις “υποβαθμισμένες” περιοχές φτιάχνοντας hostel, ξενοδοχεία, alternative μαγαζιά προσβάσιμα για τους επισκέπτες της πόλης αλλά όχι για τους ίδιους τους κατοίκους τους.
Από την άλλη, διάφοροι εκμεταλλευόμενοι την συνθήκη, εμφανίζονται όλο και συχνότερα με σκοπό την κερδοφορία και την εμπορευματική αξία των κατοικιών, ανεβάζοντας τα ενοίκια και μετατρέποντας σπίτια σε airbnb, με αποτέλεσμα να ξεσπιτωθούν κάτοικοι χαμηλών, κυρίως, στρωμάτων. Ενισχύεται έτσι, η τουριστική βιομηχανία καταπατώντας άμεσα την βασική ανάγκη στέγασης, καθιστώντας την προσβάσιμη για λίγους. Το εμπόρευμα της στέγασης ως βασικός ρυθμιστής της σύγχρονης αστικής συνθήκης, υπερτονίζεται από ένα μεγάλο φάσμα που εμπεριέχει από τον μικροεπενδυτή μέχρι τις μεγάλες επιχειρήσεις(ξενοδοχειακές μονάδες, κάτοχοι golden visa, real estate, εργολαβίες). Αυτός ο πόλος έχει το χώρο, τη νομοθεσία και το πολιτική διευκόλυνση να συγκροτείται και να λειτουργεί υπό τη χειρότερη μορφή ληστρικής επιδρομής απέναντι στο ευρύ κοινωνικό σύνολο με αποτέλεσμα τον εκτοπισμό ολόκληρων κοινωνικών συνόλων (πχ πλειστηριασμοί πρώτων κατοικιών) που δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στην αύξηση ενοικίων, στη διαχείριση των χρεών από funds και γενικότερα την επιθετική μορφή “αναπτυξης” μιας περιοχής που εκπληρώνει τις ανάγκες των λίγων μετατρέποντας ζωντανές περιοχές σε καταναλωτικά buffer zones. Το φαινόμενο των εξώσεων πρώτων κατοικιών σε χαμηλόμισθες οικογένειες και ηλικιωμένους έχει διογκωθεί και οι συνεχείς αναπλάσεις έχουν συγκεκριμένες επιδιώξεις.
Στην Άνω Πόλη παρατηρείται κυρίως μετά την διετή περίοδο του COVID, όχι μόνο η τάση για επενδύσεις στο estate, αλλά και η προσπάθεια να “καθαρίσουν” οι γειτονιές από όσες οικειοποιούνται τον απειροελάχιστο δημόσιο χώρο της γειτονιάς. Τον κόσμο δηλαδή που αντιλαμβάνεται το δημόσιο χώρο ως πεδίο κοινωνικοποίησης, ζύμωσης, οργάνωσης, αντίστασης. Ήδη πριν τις αυτοδιοικητικές εκλογές, υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος της γκρούπας του Αγγελούδη, είχε θέσει ότι, οι αναρχικοί της Άνω Πόλης είναι ένα από τα κυρίαρχα προβλήματα της περιοχής. Η δημοτική αρχή αρχικά, υπόσχεται σε μικροαστούς ότι θα “καθαρίσει” τις γειτονιές τους και έπειτα επικοινωνεί με την ΓΑΔΘ να ρωτήσει ποια ομάδα αργόσχολων ένστολων θα παρασιτήσει στην εκάστοτε γειτονιά. Το κάνει στην Άνω Πόλη, το κάνει σε πολλές πλατείες, το κάνει στην αυτοσχέδια λαϊκή της Ξηροκρήνης. Τα πανεπιστήμια είναι μια κατηγορία από μόνα τους, εκεί παρατηρούμε τους τελευταίους μήνες να υπάρχει ξεκάθαρο αστυνομικό δόγμα περιστολής της όποιας κινητικότητας, των εκδηλώσεων, των πολιτικών ελευθεριών, και συνολικά των κεκτημένων του αγώνα. Το κράτος θεωρεί ότι με το να χτυπάει το δημόσιο χώρο θα συρρικνώσει τις αντιστάσεις και θα δέχεται λιγότερη πίεση, ωστόσο υπερεκτιμάει τα αποτελέσματα της καταστολής της οποίας η ένταση, εκ του αποτελέσματος συσπειρώνει αντί να διασπά τα αγωνιζόμενα κομμάτια της κοινωνικής βάσης. Αν θεωρούν οι διαχειριστές της κρατικής σήψης ότι δεκαετίες αγώνων εντός και εκτός του ΑΠΘ θα σβήσουν έτσι αναίμακτα, δεν αντιλαμβάνονται το βάθος της κρίσης τους.
ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ-ΜΠΑΤΣΟΚΡΑΤΙΑ
Τους τελευταίους μήνες παρατηρούμε με αηδία και οργή την μόνιμη πλαισίωση των πολιτικών που αναφέρθηκαν προηγουμένως με ένα από τα εξέχοντα όπλα της δημοκρατίας: Toυς μπάτσους. Το δίπολο “ανάπτυξη”- καταστολή επανεμφανίζεται σε διαφορετικούς χώρους, με διαφορετικές προφάσεις και άλλες εντάσεις. Όπου διαισθάνονται τα κρατικά επιτελεία, η ΕΛΑΣ και οι τοπικές αυτοδιοικήσεις ότι θα υπάρξει αντίσταση στα επιχειρηματικά πλάνα και τις πολεοδομικές πολιτικές που πρόκειται να εφαρμοστούν, ανοίγουν την κάνουλα με τους κουμπουροφόρους. Σε ένα πράγμα μόνο συμφωνούμε με τους εξουσιαστές: ότι η φυσική τάση του υποκειμένου είναι η κοινωνικοποίηση και η συλλογική συνύπαρξη οπότε η ιδιώτευση και ο ατομικισμός είναι στάσεις που προφανώς και πρέπει να επιβληθούν από τα πάνω (έμμεσα ή άμεσα). Οι σταθμευμένοι μπάτσοι στις πλατείες, οι απόπειρες να ακυρωθούν εκδηλώσεις-συναυλίες-μπαρ οικονομικής ενίσχυσης καθώς και οι αναρίθμητοι έλεγχοι σε ανήλικους και μη, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της πόλης είναι απόπειρες πειθάρχησης που αν και εφόσον δεν απαντηθούν, αφήνουν προηγούμενα, εσωτερικεύονται και μένουνε στην μνήμη σαν όψεις μιας διαρκούς υποχώρησης. Η πρόσφατη στρατοπέδευση της ΕΛΑΣ στην πλατεία Καλλιθέας καθώς και η εξαγγελία του δήμου Θεσ/νίκης για νυχτερινές περιπολίες στους κήπους του Πασά, μας θυμίζουν την Ικτίνου, την Ναυαρίνου, την Ροτόντα, την Ρωμαϊκή αγορά, το ΑΠΘ. Η γελοία παρουσία της μισής ΓΑΔΘ επί ώρες στο Τσινάρι, για την αποτροπή εκδήλωσης σε κατάληψη της περιοχής δείχνει ξεκάθαρα το σκεπτικό και την στοχοποίηση, πίσω από τα “άρθρα” και τις λέξεις (οι οποίες στην εποχή μας τείνουν να είναι κενές περιεχομένου).
Όσον αφορά την μπατσοκρατία, θέλουμε να φωτίσουμε άλλες 2-3 πτυχές της. Το “ήρθαν οι μπάτσοι στην πλατεία” είναι διττό ζήτημα. Από την μία, είναι απαραίτητο να μην το συνηθίσουμε ποτέ και συνειδησιακά και μόνο να αντιδρούμε άμεσα χωρίς να αναθέτουμε την ευθύνη της ύπαρξης ένστολων ρουφιάνων στις ζωές μας, σε τρίτους. Από την άλλη, αυτό δεν είναι πάντα εφικτό και πρέπει ταυτόχρονα να συνειδητοποιούμε ότι η παρουσία τους είναι μια -καθόλου ασήμαντη- πτυχή ενός μεγαλύτερου, ευρύτερου, μακροπρόθεσμου σχεδιασμού. Όταν η καταστολή γίνεται εξαγγελία, ρουτίνα και σύστημα, οφείλουμε αρχικά να είμαστε σε θέση να την κατανοήσουμε, να μην εκπλησσόμαστε και να δεσμευόμαστε και εμείς μακροπρόθεσμα απέναντί της. Ειδάλλως, οι γειτονιές μας θα γίνουν όντως “μοντέρνες φυλακές”. Ένα άλλο ζήτημα που χρήζει αναφοράς είναι ότι ο εκτοπισμός μας από τις πλατείες και η επέλαση του καταναλωτισμού, είναι η χρυσή τομή μεταξύ της “προόδου” και της “συντήρησης” της πόλης μας. Είτε πρόκειται για ένα fund που εδρεύει σε άλλο γαλαξία, είτε για ένα ταπεινό κάτοχο airbnb, είτε για ένα αφεντικό της γειτονιάς, είτε για ένα ρατσιστή γείτονα που δεν αντέχει να μιλάνε φαρσί δίπλα από το παράθυρό του, όλοι καταλήγουνε να θέλουνε τους μπάτσους στην πλατεία. Όλοι επιδιώκουν επιμέρους συνεννοήσεις και συγκαταβάσεις ώστε να “ανατιμηθεί” η ζωούλα τους, μετατρέποντας τις γειτονιές σε νεκροταφεία συνειδήσεων που ευδοκιμούν και ανθίζουν οι ταμειακές μηχανές, η αστική ευγένεια, η καθαριότητα, Ο ΝΟΜΟΣ ΚΑΙ Η ΤΑΞΗ. Δεν είναι αισθητικό το ζήτημα, δεν είναι ζήτημα κουλτούρας, είναι πολιτική δημοσίου χώρου και χρηματιστήριο ελπίδας σε υπερχρεωμένους (υλικά και ηθικά). Είναι η ταξικήκαι ρατσιστική διάρθρωση των σύγχρονων πόλεων που κάνει τα ένστολα ζόμπι να φαίνονται αποδεκτά στην εκάστοτε γειτονιά.
ΟΙ ΚΑΤΑΛΗΨΕΙΣ ΚΑΙ ΠΩΣ ΘΕΛΟΥΜΕ ΤΙΣ ΓΕΙΤΟΝΙΕΣ ΜΑΣ
Η ‘Ανω Πόλη ιστορικά έχει υπάρξει σημείο αναφοράς ως προς τα διάφορα παραδείγματα αυτοοργάνωσης, τις πολιτικές καταλήψεις και τις καταλήψεις στέγης. Έχει υπάρξει γειτονιά διαχρονικής αντίστασης με ενεργές εστίες αγώνα, γειτονιά ζωντανή και ανοιχτή στη συλλογική μας συνύπαρξη. Οι καταλήψεις συνιστούν προταγματικά -αλλά και υλικά- απάντηση στον αλλοτρίωση, στον εκβιασμό του ενοικίου αλλά και την εξάρτηση από την αδιάλειπτη εργασία απλά και μόνο για μια σκεπή πάνω από τα κεφάλια μας. Τις γειτονιές μας τις φανταζόμαστε να σφίζουν από ζωή, να καλλιεργούν συνειδήσεις, να προτάσσουν μη ιεραρχικούς, μη θεσμικούς και μη καταναλωτικούς όρους. Με λίγα λόγια οι γειτονιές μας να είμαστε εμείς και όχι αυτές να αποτελούν άνευρες τουριστικές ατραξιόν και εικόνες για καρτ ποστάλ. Σε οποιαδήποτε απόπειρα εποικισμού της γειτονιάς(αυτής και άλλων), θα μας βρείτε απέναντι.
Για τα γεγονότα στις 20/06 στην πλατεία Τερψιθέας
Κατά την προετοιμασία για την δημόσια ανακοινωμενη στη γειτονιά προβολής ταινίας οι ένστολοι φονιάδες των σωμάτων ΟΠΚΕ και ΔΙΑΣ-αργότερα πλαισιωμένοι και από ομαδα ΔΡΑΣΗ και διμοιρία των ΜΑΤ οι οποίες περικύκλωσαν την πλατεία. Το μήνυμά τους σαφές: η τρομοκράτηση του κόσμου και η ακύρωση της προβολής και της συζήτησης για τον εξευγενισμό, με τους καουμπόιδές τους να ποζάρουν απειλητικά πιάνοντας τα όπλα τους μπροστά σε γεμάτες παιδικές χαρές. Η απάντηση της γειτονιάς εξίσου σαφής: δεν έχουν καμία θέση στις πλατείες και τις ζωές μας αυτά τα αποβράσματα. Δεκάδες αλληλέγγυα άτομα, γονείς με τα παιδιά τους, κάτοικοι της περιοχής κάθε ηλικίας που τους ένωνε το κοινό ερώτημα -τι κάνουν πάλι αυτοί εδώ- στάθηκαν απέναντι στην αποστείρωσης των δημοσίων χώρων και διεκδίκησαν δυναμικά την αποχώρηση της ΕΛΑΣ και ύστερα πλαισίωσαν την προβολή ,η οποία συνέβη κανονικά.
Οι κρατικοί σχεδιασμοί και ο Δήμος ονειρεύονται το δημόσιο χώρο της Θεσσαλονίκης – και συγκεκριμένα της Άνω Πόλης -σαν εμπόρευμα προς κατανάλωση που θα γεμίσει με τραπεζοκαθίσματα κυριλέ/εναλλακτικών μαγαζιών, χρηματοδοτούμενες από τους θεσμούς πολιτιστικές εκδηλώσεις, καλοπληρωτές τουρίστες, απαλλαγμένο από οτιδήποτε και οποιαδήποτε ενοχλεί τα παραπάνω. Η παρουσία μιας αυτοοργανωμένης αντιεμπορευματικής κίνησης που θέλει να καταστήσει το δημόσιο χώρο όσο το δυνατόν γίνεται πιο κοινωνικά ανοιχτό και προσβάσιμο μακριά από όλα τα παραπάνω σαφώς αντιμετωπίζεται εχθρικά. Η στήριξη του κόσμου της πλατείας που αγκάλιασε αυτή την κίνηση, η αλληλεγγύη και η επιμονή ξεπέρασαν το φόβο της καταστολής και έδρασαν σαν έμπρακτο αντιπαράδειγμα στην επιβαλλόμενη αποστείρωση και τη μιζέρια του εμπορεύματος.
ΑΝ ΔΕΝ ΑΝΤΙΣΤΑΘΟΥΜΕ Σ’ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΓΕΙΤΟΝΙΕΣ ΟΙ ΠΟΛΕΙΣ ΜΑΣ ΘΑ ΓΊΝΟΥΝ ΜΟΝΤΕΡΝΕΣ ΦΥΛΑΚΕΣ
ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΦΤΩΧΟΙ ΕΚΤΟΠΙΣΜΕΝΟΙ
ΟΛΟΙ ΟΙ ΧΩΡΟΙ ΠΟΥ ΘΕΛΕΙΣ ΝΑ ΑΡΑΞΕΙΣ ΓΕΜΙΣΑΝΕ ΜΕ ΜΠΑΤΣΟΥΣ ΚΑΙ ΜΕ ΠΕΡΙΦΡΑΞΕΙΣ
Ανοιχτή συνέλευση για την επανοικειοποίηση των δημόσιων χώρων
Το βίντεο από την παρέμβαση:
