Ο εξωραϊσμός της χυδαιότητας και του παραλογισμού μέσω του αστεϊσμού

Του Θάνου Λεύκου Παναγιώτου

Με την εμφάνιση των social media στη ζωή μας και τη διαρκή εξέλιξη της τεχνολογίας στους τομείς της επικοινωνίας, παρακολουθούμε μια ταχύτατη και ριζική αλλαγή στους τρόπους αλληλεπίδρασης, πρόσληψης και ερμηνείας της πληροφορίας. Εδώ και κάποια χρόνια ζούμε στην εποχή της κωμικοποίησης και παρώδησης των γεγονότων που αρχικά δυσκολευόμασταν να αποδεχθούμε ως πραγματικότητα. Ένας μηχανισμός άμυνας για να δεχτούμε εντέλει πράγματα που δεν μπορούμε να θεωρήσουμε ως φυσιολογικά και ταυτόχρονα για να μην οργιστούμε και να μη χάσουμε την αίσθηση της λογικής.

Από τη μία πλευρά κοιτώντας τα θετικά, σε ένα καθεστώς παραλογισμού όπου ερχόμαστε αντιμέτωποι με ανήκουστα για τον κοινό νου πράγματα, η μετατροπή ενός γεγονότος σε προϊόν αστεϊσμού ενισχύει την ικανότητά μας να εξισορροπούμε την ψυχική μας υγεία και μέσα σε ένα πλαίσιο αυτοσυντήρησης να αποφεύγουμε τα δυσάρεστα συναισθήματα. Το τρολάρισμα, τα memes και η παρωδία αποτελούν πλέον αναπόσπαστο μέρος της ζωής μας. Αντιμετωπίζουμε τις πολιτικές εξελίξεις, τα κοινωνικά τεκταινόμενα και τα πρόσωπα που αποκτούν μια δημοσιότητα με τους όρους που έχει επιβάλει το status quo, ως μέρος μιας παράλληλης πραγματικότητας που μπορεί να τροφοδοτήσει γέλιο. Με αυτόν τον τρόπο και τα συναισθήματα που μας προκαλούνται μετατοπίζονται  στην αντίθετη πλευρά του φάσματός τους. Συμπερασματικά, η μία όψη του νομίσματος μεταφράζεται ως τα τείχη προστασίας που υψώνουμε για να μπορούμε να δεχθούμε την πραγματικότητα χωρίς να μας επηρεάσει ψυχολογικά σε μεγάλο βαθμό.

Στην αντίθετη πλευρά ωστόσο, εκεί όπου κρύβεται και ο μεγάλος κίνδυνος μέσα από αυτόν τον τρόπο πρόσληψης της πραγματικότητας, δημιουργείται μια συνθήκη εξωραϊσμού πραγμάτων που υπό φυσιολογικές συνθήκες έπρεπε να μας σοκάρουν και να οδηγούν σε μια μαζική αντίδραση. Πολιτικά πρόσωπα που πίσω από την παροιμιώδη γελοιότητά τους υπάρχει μια τρομακτικού τύπου νόηση του κόσμου, καλτ φιγούρες που εμφανισιακά και βάσει συμπεριφοράς προκαλούν γέλιο και περιφρόνηση, μεγαλοεπιχειρηματίες μαφιόζοι, δημοσιογράφοι φερέφωνα συγκεκριμένου αφηγήματος κλπ. Στο επίπεδο της πολιτικής, ένας άνθρωπος όπως ο Άδωνις Γεωργιάδης, για παράδειγμα, που στο μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας προκαλεί συναισθήματα χλεύης, βρίσκεται διαρκώς στη Βουλή και μάλιστα οι πολιτικές του αποφάσεις μας επηρεάζουν όλους άμεσα. Τον μάθαμε και τον αντιμετωπίζουμε ως μια υστερική εθνικιστική προσωπικότητα που κάνει τηλεπωλήσεις με έναν εξαιρετικά γελοίο τρόπο και εντέλει εύκολα αποδεχόμαστε την ύπαρξή του στην κεντρική πολιτική σκηνή. Σε ένα άλλο παράδειγμα από την επικαιρότητα, ο Μένιος Φουρθιώτης βρισκόταν για χρόνια στο απυρόβλητο, γιατί τον θεωρούσαμε μια καλτ και πιθανότατα άκακη προσωπικότητα, που ο μόνος τρόπος με τον οποίο μπορούσαμε να ασχοληθούμε μαζί του ήταν μέσω του τρολαρίσματός του. Ο Φουρθιώτης ωστόσο μετά από πολλά σκάνδαλα (μεταξύ άλλων εικονικές εταιρείες, κομπίνα μέσω του προγράμματος ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ, κατάχραση χρήματος των πολιτών για προϊόντα που ποτέ δεν στάλθηκαν) έφτασε στο σημείο να προστατεύεται από το κράτος, να απειλεί ανοιχτά και να καθορίζει όπως φαίνεται σε σημαντικό βαθμό τις πολιτικές εξελίξεις, ακόμα κι αν αποτελεί μια βιτρίνα άλλων. Βλέπουμε σκάνδαλα που υπό φυσιολογικά πλαίσια θα οδηγούσαν σε μαζικές έρευνες (όπως Novartis, Noor one κλπ,), δικαστικούς να απειλούνται και να προσπαθούν να εξαφανιστούν ή και να ασκούνται διώξεις εναντίον τους, μάρτυρες να εκβιάζονται και να δολοφονούνται και να μην τιμωρείται κανείς, και αντί να διεκδικούμε την επιβολή της δικαιοσύνης, βρίσκουμε τρόπους για να διακωμωδήσουμε την κατάσταση.

Ενώ θα έπρεπε να αποτελούν τη βάση δημιουργίας μιας εξεγερτικής κατάστασης, για το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας τα σκάνδαλα διαφθοράς, η δικαστική και αστυνομική αυθαιρεσία, η εξυπηρέτηση ημετέρων, η εμπορία ναρκωτικών, οι δολοφονίες δημοσιογράφων, οι απειλές, τα μαφιοζιλίκια, το τράφικινγκ, οι κομπίνες κλπ. αποτελούν πλέον φαινόμενα καθημερινότητας. Η λεπτή γραμμή μεταξύ σοβαρού και αστείου φαίνεται να έχει εξαφανιστεί.

 

Μοιραστείτε το άρθρο