Πώς να (μην) αστυνομεύεται μία πανδημία

ΠΏΣ ΝΑ (ΜΗΝ) ΑΣΤΥΝΟΜΕΥΕΤΑΙ ΜΙΑ ΠΑΝΔΗΜΙΑ   

Τώρα περισσότερο από ποτέ, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τα δικαιώματά ως προς την αστυνομία. Η αστυνομική βία υπήρξε ένα καθοριστικό χαρακτηριστικό του 2020 – από τη βάναυση δολοφονία του George Floyd στις ΗΠΑ, έως τις βίαιες καταστολές διαδηλώσεων στη Λευκορωσία, το Χονγκ Κονγκ και τη Νιγηρία.

Η πανδημία του COVID-19 πυροδότησε επίσης μία σειρά αστυνομικών παραβιάσεων σε όλο τον κόσμο. Όπως τεκμηριώνει η Διεθνής Αμνηστία στην έκθεση της, η επιβολή του νόμου έχει διαδραματίσει πολύ σημαντικό ρόλο σε κάτι που ουσιαστικά εμπίπτει στην σφαίρα της δημόσιας υγείας.

Σε πολλές χώρες η αστυνομία έχει καταχραστεί την εξουσία της – πραγματοποιώντας μαζικές συλλήψεις, ξυλοδαρμούς ή πυροβολισμούς εναντίον ανθρώπων για λόγους παραβίασης των περιορισμών που τέθηκαν για την προστασία της δημόσιας υγείας ή χρησιμοποιώντας βία εναντίον ειρηνικών διαδηλωτών/τριών. Πολλές κυβερνήσεις έχουν χρησιμοποιήσει την πανδημία ως πρόσχημα για καταστολή, με αποτέλεσμα συλλήψεις και κρατήσεις δημοσιογράφων, ακτιβιστών/τριων και εργαζομένων στον τομέα της υγείας για κοινοποίηση πληροφοριών ή για την κριτική τους στα μέτρα αντιμετώπισης του COVID-19.

Μια πανδημία δεν απαλλάσσει τις αστυνομικές δυνάμεις από την υποχρέωσή τους να σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα, ούτε από το πρωταρχικό τους καθήκον να υπηρετούν και να προστατεύουν τον πληθυσμό. Αν και ορισμένοι περιορισμοί σε ορισμένα ανθρώπινα δικαιώματα μπορεί να δικαιολογούνται κατά τη διάρκεια μιας πανδημίας, αυτοί πρέπει να έχουν την κατάλληλη νομική βάση, να είναι αναγκαίοι και αναλογικοί, και να έχουν έναν νόμιμο στόχο, όπως η προστασία της δημόσιας υγείας.

Η έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας δείχνει ότι πάρα πολλές υπηρεσίες επιβολής του νόμου έχουν ξεπεράσει το όριο – χρησιμοποιώντας για παράδειγμα θανατηφόρα βία ακόμα και όταν δεν υπήρχε επικείμενη απειλή θανάτου ή σοβαρού τραυματισμού ή επιβάλλοντας γενικές απαγορεύσεις σε δημόσιες συναθροίσεις.

Λοιπόν, ποιος είναι ο σωστός τρόπος για την αστυνόμευση μίας πανδημίας; Ορίστε ένας γρήγορος οδηγός, βάσει των διεθνών νόμων και προτύπων για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Η αστυνομία πρέπει:

Να λειτουργεί με συγκράτηση όταν επιβάλει κανονισμούς που σχετίζονται με τον COVID-19.

Να δίνει προτεραιότητα στην αποκλιμάκωση, τη διαμεσολάβηση και τη διαπραγμάτευση σε όλες τις παρεμβάσεις.

Να διασφαλίζει πάντα πως η ανταπόκριση της είναι νόμιμη, απαραίτητη και αναλογική και ότι δεν συμβάλλει στη διάδοση του ιού.

Να διασφαλίζει ότι οι παρεμβάσεις επιβολής του νόμου δεν παρεμβαίνουν στα ανθρώπινα δικαιώματα περισσότερο από ό, τι είναι απαραίτητο και ότι δεν προκαλούν μεγαλύτερη ζημιά από αυτή που θέλουν να αποτρέψουν.

Να διασφαλίζει ότι δημοσιογράφοι, μπλόγκερ, υπερασπιστές/τριες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πολιτικοί ακτιβιστές/ριες μπορούν να συνεχίσουν τις δραστηριότητές τους χωρίς παρέμβαση.

Να αποφεύγει τη χρήση βίας – ιδίως εκείνης που ενδέχεται να προκαλέσει τραυματισμό.

Να διευκολύνει την άσκηση του δικαιώματος της ελευθερίας της συνάθροισης των ανθρώπων.

Κατά την αστυνόμευση δημόσιων συναθροίσεων, να χρησιμοποιεί χημικά ερεθιστικά όπως δακρυγόνα αποκλειστικά όταν υπάρχει διευρυμένη βία που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με τη στόχευση των βίαιων ατόμων – και αυτό να αποτελεί την έσχατη λύση.

Στο μέτρο του δυνατού, να χρησιμοποιεί τη σύλληψη και την κράτηση ως έσχατη λύση – αυτό θα μειώσει τον κίνδυνο μετάδοσης.

Όταν η σύλληψη και η κράτηση είναι αναπόφευκτη, να λαμβάνει όλα τα διαθέσιμα μέτρα για να αποτρέψει τη μετάδοση σε αυτές τις λειτουργίες.

Η αστυνομία δεν πρέπει:

Να κάνει διακρίσεις.

Να επιβάλει κανονισμούς που σχετίζονται με τον COVID-19 σε άτομα που δεν μπορούν να τους ακολουθήσουν (π.χ. άστεγοι/ες που δεν μπορούν να περιοριστούν).

Να χρησιμοποιεί ταπεινωτικά μέτρα για την επιβολή κανονισμών που σχετίζονται με τον COVID-19.

Να χρησιμοποιεί την αστυνομική εξουσία για να καταστέλλει το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης.

Να εκτελεί αναγκαστικές εξώσεις. Να διεξάγει παράνομες απελάσεις προσφύγων και μεταναστών/τριών εργαζομένων.

Να χρησιμοποιεί βία ενάντια σε άτομα που ενεργούν κατά των κανονισμών που σχετίζονται με τον COVID-19, αποκλειστικά για να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες (π.χ. σε αναζήτηση τροφής, ιατρικής ανάγκης, ιατρικής βοήθειας).

Να χρησιμοποιεί βία που ενδέχεται να προκαλέσει τραυματισμό αποκλειστικά για την επιβολή των κανονισμών για τον COVID-19 – κάτι τέτοιο είναι αντιπαραγωγικό και δυσανάλογο.

Να χρησιμοποιεί πυροβόλα όπλα για την επιβολή κανονισμών που σχετίζονται με τον COVID-19. Να χρησιμοποιεί κουκούλες για την προστασία από το COVID-19: αυτό δεν λειτουργεί και μπορεί να προκαλέσει σοβαρές βλάβες.

Να επιβάλει καθολικές απαγορεύσεις σε δημόσιες συναθροίσεις.

Να καταστέλλει μια συνάθροιση που είναι ειρηνική, ακόμα και για λόγους που σχετίζονται με τους κανονισμούς του COVID-19.

Να κρατάει ανθρώπους σε υπερπλήρεις εγκαταστάσεις κράτησης ή σε άλλες συνθήκες που ενδέχεται να εξαπλώσουν τον ιό.

Το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να θυμόμαστε είναι το εξής: η μέγιστη υποχρέωση των κρατικών αρχών, συμπεριλαμβανομένης της αστυνομίας, είναι  να σέβονται και να προστατεύουν το δικαίωμα στη ζωή. Για περισσότερες πληροφορίες, ανατρέξτε στις λεπτομερείς οδηγίες της Διεθνούς Αμνηστίας σχετικά με τη χρήση βίας από τις αρχές επιβολής του νόμου.

Μοιραστείτε το άρθρο