Όμως ακόμα και κάτω από μας υπάρχουν
άλλα πατώματα
και κάτωθέ τους φαίνεται
πατώματα να υπάρχουν άλλα, κι ακόμα
κι εμάς τους κακότυχους
υπάρχουν άλλοι που
καλότυχους μας λένε»
(Μπ. Μπρέχτ από το θεατρικό έργο «Το Ψωμάδικο»
(–Der Brotlanden–, 1929-30)
Πλησιάζει η μέρα που τα «μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης», όπως πια όλοι ονομάζουμε τον περιορισμό στο σπίτι λόγω της πανδημίας COVID-19, θα αρχίσουν σταδιακά να χαλαρώνουν. Δικαίως όλοι ανησυχούμε και αναρωτιόμαστε πώς και ποια θα είναι η επόμενη μέρα. Πώς θα επιστρέψουμε στην εργασία, στα σχολεία, πώς θα ανοίξει η αγορά; Πώς θα επιστρέψουμε ασφαλείς στο σπίτι μας;
Τι συμβαίνει όμως με το κομμάτι αυτό της κοινωνίας που ζει σε χώρους πολύ διαφορετικούς από «το σπίτι μας»; Τι συμβαίνει στις φυλακές, στους καταυλισμούς των προσφύγων και των Ρομά, στα γηροκομεία, στους στρατώνες, τα ψυχιατρεία, τα υπνωτήρια των αστέγων; Στους χώρους που πάντα ήταν «νοσογόνοι» και στους πληθυσμούς που πάνω τους ασκούνται οι πιο σκληρές και βάρβαρες πολιτικές του κράτους.
Μπορούμε να συζητάμε για την πορεία της επιδημίας και τη Δημόσια Υγεία χωρίς να συμπεριλάβουμε και να συνυπολογίσουμε αυτό το κομμάτι της κοινωνίας;
Προφανώς όχι.
Οι ειδικοί καθημερινά επισημαίνουν πως βασικός παράγοντας για την εξάπλωση και εξέλιξη της επιδημίας (εκτός από το πώς και πόσο εύκολα μεταδίδεται ο ιός, την πιθανή ανοσία των επιδεκτικών ατόμων, τη βαρύτητα της λοίμωξης και τις πιθανές επιπλοκές της, τους διαθέσιμους τρόπους θεραπείας των πασχόντων) είναι και το συγκεκριμένο περιβάλλον όπου υπάρχει η πηγή μόλυνσης.
Η δυνατότητα μετάδοσης αυξάνεται κατακόρυφα, όσο περισσότερα είναι τα άτομα και όσο μικρότεροι οι χώροι στους οποίους συνωστίζονται. Κομβικό ρόλο στην εξάπλωση του ιού παίζουν επίσης: η κακή κτιριακή υποδομή, οι ακατάλληλοι χώροι, η έλλειψη τουαλετών και νιπτήρων, η έλλειψη υδροδότησης, η απουσία ή ανεπάρκεια απολύμανσης, η έλλειψη χώρων απομόνωσης, η υποστελέχωση των ιατρικών υπηρεσιών, η μηδαμινή ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, η αδυναμία τήρησης των κανόνων υγιεινής και γενικά των απαραίτητων προστατευτικών μέτρων και, το κυριότερο, η αδυναμία σημαντικού αριθμού συνανθρώπων μας να έχουν πρόσβαση στο σύστημα υγείας.
Οι ειδήσεις που διαβάζουμε για όλους αυτούς τους χώρους καθιστούν ξεκάθαρο το τι συμβαίνει: χωρίς να ομολογείται από την κυβέρνηση, τις αρχές και τους αρμόδιους, πρόκειται για μια δοκιμή της «ανοσίας της αγέλης» που μεταφράζεται ξεκάθαρα στην κυνική άποψη του κοινωνικού δαρβινισμού «όποιος αντέξει»!
Πώς αλλιώς μπορεί να χαρακτηριστεί η πρακτική του ελληνικού κράτους, όταν
κλειδώνει σε άθλιους και περιορισμένους χώρους υγιείς και ασθενείς μαζί, όπως στον προσφυγικό καταυλισμό της Ριτσώνας διατηρεί στη Μόρια στοιβαγμένους στην απόλυτη αθλιότητα 18.500 ανθρώπους ξέροντας πως οι ζωές τους παίζονται στα ζάρια δεν κάνει τίποτα απολύτως, εκτός από το να καταστέλλει, παρά τις κραυγές αγωνίας κρατούμενων και συγγενών, για την αποσυμφόρηση των φυλακών όπου έχουμε ήδη 1 θάνατο από κορονοϊό στις φυλακές της Θήβας και διαμαρτυρίες στις περισσότερες φυλακές της επικράτειας δεν μεριμνά για τις συνθήκες στα γηροκομεία και τα προνοιακά ιδρύματα, παρόλο που ο ΠΟΥ ανακοίνωσε ότι σύμφωνα με τους προκαταρκτικούς υπολογισμούς του οργανισμού, «έως και το 50% των νεκρών στην Ευρώπη από τη νόσο Covid-19 ήταν ένοικοι σε ιδρύματα μακροχρόνιας φροντίδας» εγκαταλείπει τους Ρομά εκτεθειμένους στον κορονοϊό, στη φτώχεια και το ρατσισμό αφήνει τους φαντάρους, όπως οι ίδιοι καταγγέλλουν, στα στρατόπεδα συνωστισμένους σε κάκιστες συνθήκες.
Οι αρμόδιοι γνωρίζουν πολύ καλά τι σημαίνει η ύπαρξη, έστω και ενός, κρούσματος σε κρατητήρια, φυλακές, hotspot, στρατόπεδα «φιλοξενίας» και πόσο μεγάλη ευθύνη φέρουν για την επόμενη μέρα. Οι χώροι αυτοί από χώροι αγωνίας σήμερα, κινδυνεύουν να γίνουν χώροι θανάτου αύριο. Όπως έγραψε στην επιστολή της η Parwana, πρόσφυγας, κάτοικος του καταυλισμού στη Ριτσώνα: «ο ιός δεν κάνει διακρίσεις. Μπορεί να προσβάλλει εξίσου όλους τους ανθρώπους ανεξαρτήτως τάξης, φυλής, εθνότητας. Οι πολιτικές αντιμετώπισης της πανδημίας όμως κάνουν διακρίσεις».
Μπορεί η κυβέρνηση και ο κος Τσιόδρας να βεβαιώνουν πως ένα από τα κύρια μελήματά τους είναι οι ευάλωτοι αυτοί πληθυσμοί και να δηλώνουν απολύτως ικανοποιημένοι από την πορεία της επιδημίας στη χώρα μας, όμως εμείς ξέρουμε πως: η COVID-19 μπορεί να εξαπλωθεί λόγω κοινωνικής ανισότητας και πως μία πολιτεία και μια κοινωνία που θέλει να είναι πολιτισμένη και δημοκρατική δεν μπορεί να αγνοεί το 1ο άρθρο της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του ΟΗΕ:
«Όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται ελεύθεροι και ίσοι στην αξιοπρέπεια και τα δικαιώματα. Είναι προικισμένοι με λογική και συνείδηση, και οφείλουν να συμπεριφέρονται μεταξύ τους με πνεύμα αδελφοσύνης»
Κοινωνικό Ιατρείο Αλληλεγγύης Θεσσαλονίκης
